Σχετικά με το αν είναι καρκινογόνο ή όχι το 1,3 D, υπογραμμίζουμε τα εξής: Από τη σύμβαση του Ρότερνταμ η ταξινόμηση του 1,3 D με το σύστημα του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο είναι 2Β, που σημαίνει πιθανή καρκινογόνος χημική ένωση. Παραθέτουμε τις κατηγορίες χημικών ενώσεων σε σχέση με την καρκινογένεση και το κάτω μέρος της σελίδας 8 της σύμβασης του Ρότερνταμ, που ορίζει τη κατηγορία 2Β για το διχλωροπροπένιο http://en.wikipedia.org/wiki/1,3-Dichloropropene.
Επικίνδυνο για το περιβάλλον ή όχι;
Από τη σελίδα 9 της σύμβασης του Ρότερνταμ αποδεικνύεται ότι το
διχλωροπροπένιο είναι εύφλεκτο (Flam), τοξικό (T), επιβλαβές (Xn),
ερεθιστικό (Xi) και πολύ τοξικό και επικίνδυνο για το περιβάλλον (Ν).
Για την τοξικολογική άποψη της Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος
Αμερικής (EPA) για το 1,3 D (GAS No. 542-75-6), τα πειράματα, τις
περιγραφές ασθενών από τη χρήση διχλωροπροπένιου, το ρόλο της
επιχλωροχυδρίνης, την πρόκληση καρκίνων κ.ά. παραπέμπουμε στη θέση:
Για τις οριακές τιμές όλων των χημικών ουσιών και του 1,3 D, παραπέμπουμε στην έκθεση του Γενικού Χημείου Πάτρας (2013): http://www.gcsl.gr/media/environment/vlahospatra.pdf
Για τη σχέση της μακρόχρονης επαγγελματικής χρήσης υποκαπνιστικών
φυτοφαρμάκων και νόσου Alzheimer, παραπέμπουμε στην εργασία από το
Manitoba Canada αρ. 138, που δημοσιεύτηκε το 2001 στο Int J.epidemiol.
2001; 30(3):590-7.
Απαγορευμένο ή νόμιμο;
Από τη σελίδα 3 της σύμβασης του Ρότερνταμ φαίνεται ότι για πρώτη
φορά στις 18/06/2012 η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε τελικά να κρίνει το
διχλωροπροπένιο ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ.
Πώς κυκλοφορεί
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης παίρνει τα τελευταία χρόνια, κατά
παρέκκλιση, άδεια κυκλοφορίας στην αγορά για 120 ημέρες, σύμφωνα με το
άρθρο 53 του κανονισμού 1107/2009, αν και είναι με πρόταση της
Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορευμένο από τις 18/06/2012. Αυτό γίνεται από τη
μια γιατί το σκεύασμα παίρνει άδεια για μια χώρα της Ευρώπης και με την
ισχύουσα νομοθεσία γενικεύεται η χρήση του και στις υπόλοιπες και από
την άλλη δημιουργείται "αίτηση" μιας Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών προς
το υπουργείο ότι έχει ανάγκη το φυτοφάρμακο ως αναντικατάστατο. Έτσι,
με την πίεση των κατασκευαστριών εταιρειών, των συμβούλων επιχειρήσεων
και των υψηλών στην ιεραρχία πολιτικών προσώπων, γίνεται αναγκαστικά η
εισήγηση, η υπογραφή και η αδειοδότηση προσωρινής κυκλοφορίας κατά
παρέκκλιση.
Οι δικαιολογίες και τα ελαφρυντικά είναι πολλά: «Είναι μεν τοξικό
και καρκινογόνο σε πειράματα, αλλά στην ετικέτα δεν αναγράφονται τέτοιες
επιπτώσεις. Από τη μέχρι τώρα χρήση τους δεν έχει βρεθεί κάτι
ενοχοποιητικό. Και άλλες χώρες κάνουν το ίδιο. Χωρίς το φάρμακο αυτό θα
παράγουν ποιοτικά καλύτερα προϊόντα οι ανταγωνιστές. Το περιορίζουμε
μόνο στα λαχανικά. Είναι ευθύνη του αγρότη να κάνει σωστή χρήση. Η φόρμα
απαγόρευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αρκεί για τον τελικό καθορισμό
σήμανσης του φυτοφάρμακου κ.ά.».
Κυκλοφορεί και λαθραία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Κρήτη. Χώρες
εισόδου η Βουλγαρία, η Τουρκία και η Κύπρος. Αυτό γίνεται είτε γιατί το
βρίσκουν φτηνότερο, είτε γιατί υπάρχει ο περιορισμός των 120 ημερών
χρήσης ή γιατί υπάρχουν άλλου τύπου "συνεργασίες" καταστημάτων πώλησης
και αλλοδαπών προμηθευτών.
Προϊόντα διάσπασης 1,3 D
Η διάσπαση του μορίου του διχλωροπροπένιου, όπως αναλυτικά
περιγράφεται στο κείμενο της σύμβασης του Ρότερνταμ, δίνει
διχλωροαιθένιο και ρίζες υδροξυλίου. Σαν υποκαπνιστικό, για ένα μήνα
ελευθερώνει τα προϊόντα της διάσπασής του, ανάλογα με τη θερμοκρασία,
την υγρασία, τις πιέσεις στο έδαφος και την επίδραση του ήλιου. Έχοντας
μεγάλες πιέσεις διάχυσης και εξάτμισης, όσο και αν καλά καλύπτεται το
έδαφος με μεμβράνες, διασκορπίζεται στον αέρα και αντιδρώντας με το όζον
σχηματίζονται μυρμηκικό χλωρίδιο, χλωροακεταλδεϋδη, χλωρακετικό οξύ,
υδροχλώριο, διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα και μυρμηκικό οξύ.
Διασπούν το όζον και συμβάλλουν, όπως και άλλοι αλογονωμένοι
υδρογονάνθρακες, στην αύξηση της τρύπα του όζοντος. Αν στα κατώτερα
στρώματα της ατμόσφαιρας συναντήσουν υδρατμούς, σχηματίζουν υδροδιαλυτές
όξινες ενώσεις και συμβάλλουν στην όξινη βροχή. Ένα μέρος από τις
παραπάνω ενώσεις, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες, διασπάται
παραπέρα σε διοξείδιο του άνθρακα και σε χλωριούχα, με ό,τι αυτό
συνεπάγεται για την αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου και την
καταστροφή του όζοντος.
Μελετώντας τη δράση των προϊόντων διάσπασης του 1,3 D έχουμε να πούμε ακόμα:
1. Το διχλωροαιθένιο στον αέρα έχει χρόνο ημιδιάσπασης 5-12
ημέρες και μέσα στα υπόγεια νερά, που μπορεί να μολύνει, χρειάζεται
13-48 εβδομάδες για να διασπαστεί. Ένα από τα πιθανά προϊόντα διάσπασής
του μπορεί να είναι και το βινυλοχλωρίδιο, που είναι πολύ πιο τοξική
ουσία από το διχλωροαιθένιο.
Σύμφωνα με δημοσιευμένες μελέτες, το διχλωροαιθένιο επιδρά στο καρδιαγγειακό σύστημα, στο αίμα και στο ήπαρ
2. Το μυρμηκικό χλωρίδιο δεν μπορεί να παραμείνει ελεύθερο γιατί διασπάται σε μονοξείδιο του άνθρακα και υδροχλώριο.
3. Η χλωρακεταλδεΰδη στο περιβάλλον αρχικά γίνεται
χλωροαιθανόλη, αλλά μπορεί να παραχθεί και το τοξικότατο βινυλοχλωρίδιο.
Μετά από μελέτες σε ανθρώπους από το 1962 βρέθηκε ότι η χλωρακεταλδεϋδη
είναι πολύ ερεθιστική και ιδιαίτερα στα μάτια. Καθορίστηκε τότε και το
ελάχιστο όριο έκθεσης στην ουσία, που είναι το 1 ppm(3mgr/m3). Όσο για
το βινυλοχλωρίδιο (με βάση την απόφαση Γενεύης και της ASTDR TO 2006),
έχουν περιγραφεί και τεκμηριωθεί σε δεκάδες μελέτες οι επιπτώσεις στην
υγεία. Αναφέρονται δερματικές βλάβες, αναπνευστική ανεπάρκεια από
εμφύσημα και πνευμονική ίνωση, ηπατομεγαλία, ηπατική ίνωση, διαταραχές
συμπεριφοράς, μεταλλαξιογόνος δράση, καρκινογένεση σε αίμα και
αιμοποιητικά όργανα, διαταραχές σεξουαλικής επιθυμίας, αποβολές σε
εγκυμοσύνες και συγγενείς δυσμορφίες και ελλείμματα. Η μέγιστη
επιτρεπόμενη δόση του βινυλοχλωριδίου στο πόσιμο νερό είναι 0,002 ppm.
4. Το χλωρακετικό οξύ είναι πολύ τοξικό και
επικίνδυνο για την υγεία, προκαλεί ερεθισμούς και εγκαύματα σε
βλεννογόνους και δέρμα, ερεθίζει έντονα το πεπτικό σε περίπτωση
κατάποσης και στη διάσπαση ή στην καύση του παράγονται τοξικά αέρια,
υδροχλώριο, φωσγένιο και μονοξείδιο άνθρακα
Οι κωδικοί τοξικότητας του χλωρακετικού οξέος είναι: T, N, Xi, F.
5. Το μυρμηκικό οξύ διασπάται σε μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα.
Τι λέει η κατασκευάστρια εταιρεία -Καρκίνος ήπατος σε ποντίκια, αναιμία σε σκύλους
«Το 1,3-D είναι, προς το παρόν, μη εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή
Ένωση, γιατί παραμένουν αμφιβολίες σχετικά με βιομηχανικές βρόμικες
προσμείξεις. Ωστόσο, είναι κοντά η υποβολή παραγωγής καθαρού 1,3-D αυτό
το χρόνο, συμβατού με τη νέα ισχύουσα ρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με
στόχο να αρθεί η επίσημη απαγόρευσή του.
Για ουσίες όπως 1,3-D, που δεν εμπεριέχονται στις εγκεκριμένες από
την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κομισιόν συνήθως πληροφορεί τη Γραμματεία της
Σύμβασης του Ρότερνταμ να συμφωνήσει με τις προδιαγραφές για επικίνδυνα
χημικά και ζιζανιοκτόνα στη διεθνή αγορά. Ωστόσο, το 1,3-D δεν είναι
προς το παρόν στον έλεγχο της σύμβασης του Ρότερνταμ και δεν είναι στη
λίστα των υποψήφιων για επανέλεγχο. Σύντομα, όταν το 1,3-D θα γίνει
επιτρεπόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή η οδηγία αυτόματα θα εκπέσει».
Έχει σημασία να δούμε και τις βασικές δημοσιευμένες μελέτες της
κατασκευάστριας εταιρείας Dow Chemicals για τις τοξικές επιδράσεις του
1,3 D σε ζώα στα ερευνητικά της εργαστήρια. Οι μελέτες έγιναν πριν την
απαγορευτική απόφαση στις 18/06/2012 της σύμβασης του Ρότερνταμ και
χρησιμοποιήθηκαν για συγκριτική μελέτη σε συμφωνία με τις αποφάσεις της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα:
Chem Res Toxicol. 2000 Nov;13(11):1096-102. Mechanistic aspects of the metabolism of 1,3-dichloropropene in rats and mice.
1Health and Environmental Research Laboratory, 1803 Building, The Dow Chemical Company, Midland, Michigan 48674, USA. mjbartels@dow.com
Στη μελέτη αυτή περιγράφεται ο κύριος τρόπος δράσης του
διχλωροπροπένιου που μεταβολίζεται στον οργανισμό με την ένωσή του με τη
γλουταθειόνη και παράγει διοξείδιο του άνθρακα. Περιγράφεται επίσης η
οξείδωσή του και σε οξείδιο του διχλωροπροπένιου. Αναφέρεται η περίπτωση
καρκίνου ήπατος σε ποντίκια και το συνδέουν μόνο σε έκθεση με υψηλές
δόσεις και από την παρουσία του οξειδίου του διχλωροπροπένιου.
Xenobiotica. 2004 Feb; 34(2):193-213.
Pharmacokinetics and metabolism of 14C-1,3-dichloropropene in the Fischer 344 rat and the B6C3F1 mouse.
1Health and Environmental Research & Consulting Department, The Dow Chemical Co., Midland, MI 48674, USA. mjbartels@dow.com
Σε αυτήν τη μελέτη γίνεται αναφορά στους τρόπους αποβολής από τον
οργανισμό του με ραδιενεργό άνθρακα 14 σεσημασμένου διχλωροπροπένιου.
Από τα ούρα το 65% περίπου και από τα κόπρανα το 20%. Ο χρόνος ημιζωής
είναι στις 6-7 ώρες. Επιβεβαιώνεται η σύνδεση με τη γλουταθειόνη και η
παρουσία και άλλων ενώσεων χωρίς να αιτιολογούν επαρκώς τους μηχανισμούς
σχηματισμού τους.
Rev Environ Contam Toxicol. 2001;168:1-42.
Mammalian toxicity of 1,3-dichloropropene.
1Toxicology & Environmental Research and Consulting, The Dow Chemical Company, Midland, MI 48674, USA.
Εδώ περιγράφεται η ασταθής συμπεριφορά του διχλωροπροπένιου όταν
χρησιμοποιείται στο έδαφος. Συμφωνούν με τα παραπάνω συμπεράσματα των
άλλων εργασιών και αναφέρονται ότι στον άνθρωπο φαίνεται να γίνεται
γρήγορα ο μεταβολισμός του διχλωροπροπένιου με τη σύνδεσή του με τη
γλουταθειόνη και το σχηματισμό οξειδίου του 1,3 D. Συμφωνούν για την
τοξικότητα στους αναπνευστικούς βλεννογόνους στα θηλαστικά και
επιβεβαιώνουν ότι προκαλούνται και βλάβες στο ουροποιητικό με
μεγαλύτερες δόσεις. Στους σκύλους αναφέρουν επίπτωση στη μικροκυτταρική
αναιμία. Παραδέχονται ότι το 1,3 D προκαλεί καρκινογένεση και
αναπλαστικές βλάβες σε αρουραίους και κουνέλια, αλλά σε μακροχρόνιες
εκθέσεις. Για τους ποντικούς που εισέπνευσαν διχλωροπροπένιο αναφέρουν
περιπτώσεις καρκίνου στους πνεύμονες και όγκων στο ήπαρ. Αναγνωρίζουν
ότι υπάρχουν επιπτώσεις με μεταλλάξεις σε γονίδια σε in vivo και in
vitro μελέτες και τις αποδίδουν στη μη καθαρότητα του προϊόντος και ότι η
ενδιαφερόμενη εταιρεία δε χρησιμοποίησε στις μελέτες της τη χρήση ως
σταθεροποιητή της ουσίας επιχλωροχυδρίνη ( epi). Παραδέχονται ότι
υπάρχει περιπλοκή στην τελική αποδοχή της γονιδιακής τοξικότητας και
αναγνωρίζουν την ανάγκη παραπέρα ερευνών για το θέμα. Επανέρχονται ότι η
τοξικότητα είναι προφυτευτική, με γρήγορη αποδόμηση και διασπορά της
ουσίας και γι' αυτό συνιστούν τη χρήση της, παρά τις επιφυλάξεις.
Καθαρά τα προϊόντα τους: Σεβασμός στον κόπο των αγροτών
Σεβόμαστε τον κόπο και τις προσπάθειες όλων των αγροτών να δώσουν
στον καταναλωτή καθαρά και φτηνά προϊόντα, θέλουμε να ζούμε μαζί στον
ίδιο τόπο, στην καθαρή ατμόσφαιρα και να χρησιμοποιούμε τον ίδιο καθαρό
νερό, να μεγαλώνουν τα παιδιά μας με ασφάλεια και υγεία, να χαιρόμαστε
τη ζωή και το μόχθο μας, αλλά χωρίς να καταστρέφουμε την ατμόσφαιρα, την
υγεία μας και να εξασφαλίζουμε στα παιδιά μας ένα εφιαλτικό μέλλον.
Σε καμία δημοσίευση σχετική με το διχλωροπροπένιο δε θίξαμε την
υπόληψη και την προσωπική αξία των αδελφών αγροτών μας, ούτε και
μειώσαμε την καθαρότητα και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων τους.
Άδικα προσπαθεί ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης να δημιουργήσει
αντιπαλότητα μεταξύ των παραγωγών και της "Ν.Κ.". Ας μας πει καλύτερα
ποιες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έχει κάνει το υπουργείο για τη
χρήση του 1,3 D στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες στην Ελλάδα και με
ποιους φορείς ή εμπειρογνώμονες υγείας από την Ελλάδα ή την Ευρώπη έχει
συνεργαστεί για τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών; Να μας
πει ο κ. υπουργός πώς θα αντιμετωπίζει ο παραγωγός την επανεμφάνιση των
νηματωδών στο θερμοκήπιό του στη μέση της καλλιεργητικής περιόδου, αφού
τα αβγά του νηματώδους δεν εξολοθρεύονται με την προφυτευτική χρήση του
1,3 D και με 4-5 αναπαραγωγές νηματωδών κατά την καλλιεργητική περίοδο
τα αυγά για τη νέα χρονιά είναι άφθονα. Στήριξε τα τελευταία χρόνια το
υπουργείο με προσωπικό και χρηματοδοτήσεις τα εργαστήρια των
περιφερειακών διευθύνσεων ή τα αποδυνάμωσε; Ποια προγράμματα "τρέχουν"
σήμερα στην κατεύθυνση ορθολογιστικής χρήσης επικίνδυνων, απαγορευμένων
και τοξικών φυτοφαρμάκων;
Έχουμε πει εξαρχής ότι δεν επιθυμούμε να λυθεί το πρόβλημα της
χρήσης του διχλωροπροπένιου μέσα από προσωπικές αντεγκλήσεις και
διχαστικές τακτικές Έχουμε, πριν κάνει τα δημοσιεύματα, ερωτήσει και
υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και γεωπόνους
σε υπεύθυνες δημόσιες θέσεις, που μας ενθάρρυναν και στήριξαν αυτήν την
προσπάθειά μας. Ακούσαμε τις απόψεις τους και τις προτάσεις τους που
αφορούσαν στον περιορισμό της λαθραίας εισαγωγής και διάθεσης, τον
περιορισμό της χρήσης του διχλωροπροπένιου στις καλλιέργειες, τη ρύθμιση
της κατά παρέκκλιση αδειοδότησης κυκλοφορίας του, την ανάγκη να γίνουν
παρεμβάσεις έτσι που να επιταχυνθεί η έκδοση ρυθμιστικών διατάξεων ή και
υπουργικών αποφάσεων για το απαγορευμένο φυτοφάρμακο. Η επαναληπτική
χρήση της δικαιολογίας των υπουργών ότι υπογράφουν την κατά παρέκκλιση
άδεια κυκλοφορίας του, σύμφωνα με το άρθρο 53 του κανονισμού 1107/2009,
δεν αρκεί. Θεωρούμε αναγκαία και την παρέμβαση του ίδιου του
πρωθυπουργού, για να σταματήσουν μια και καλή οι άνωθεν εντολές, οι
πιέσεις των γενικών διευθυντών των κατασκευαστριών εταιρειών και των
προέδρων των χωρών τους προς την πολιτική ηγεσία της χώρας μας, και η
σχεδιασμένη από χρόνια παραγωγή Ελλήνων πωλητών και διαφημιστών
αγροχημικών και άλλων προϊόντων από πολυεθνικές εταιρείες. Αντί αυτών
έχουμε ανάγκη να χαράξει το υπουργείο νέα στρατηγική στη χρήση τοξικών
και απαγορευμένων φυτοφαρμάκων, με τη συνεργασία έμπειρων επιστημόνων
από τους φορείς αγροτικής παραγωγής, υγείας και περιβάλλοντος.
Τι άλλο έχουμε στο μυαλό μας;
Εμείς δεν έχουμε διαφορές με καμιά εταιρεία και δεν κάνουμε στείρα
αντιπαράθεση. Προσπαθούμε με τα δημοσιεύματα, με τεκμηριωμένα στοιχεία,
να δείξουμε ότι πέρα από την υποχρέωσή μας να ενημερώσουμε τον αγροτικό
κόσμο, κύρια, αλλά και τους πολίτες γενικότερα, για τις βλαβερές
συνέπειες της χρήσης του διχλωροπροπένιου, να σταθούμε κοντά στον κόπο
και τον αγώνα των αγροτών μας για καλή και καθαρή σοδειά, να αναδείξουμε
τους δικούς μας επιστήμονες και τα εργαστήριά τους στη θετική παρέμβασή
τους προς όφελος των αγροτών και των πολιτών και να βοηθήσουμε το
αρμόδιο υπουργείο να βρει την καλύτερη λύση. Καλούμε τους βουλευτές και
τους ευρωβουλευτές μας, τους εκπροσώπους των αγροτών, το Γεωτεχνικό
Επιμελητήριο και την Ένωση Ελλήνων Χημικών να ζητήσουμε από την
Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας
(WHO) και το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον των Ενωμένων Εθνών (UNEP) να
πάρουν θέση στο θέμα, αφού το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν έκανε
στην απάντησή του ουδεμία αναφορά για τη σύμβαση του Ρότερνταμ, που από
τις 18/6/2012 έχει ταξινομήσει το διχλωροπροπένιο τοξικό και
απαγορευμένο.
Είναι καιρός, όπως έχει θεσμοθετηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου, να
υπάρχουν εμπειρογνώμονες επιστήμονες από φορείς υγείας και
περιβάλλοντος πριν αποφασίζουμε για τη χρήση τοξικών και βλαβερών για το
περιβάλλον και την υγεία χημικών ουσιών.
Επιφυλάξεις και αμφιβολίες - Η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 1,3 D
1. Δε συμπεριλαμβάνεται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 91/414 της ΕΟΚ,
για δεύτερη φορά (2007 η 1η φορά και το 2011 η 2η), γιατί υπάρχουν
επιφυλάξεις και αμφιβολίες και καλείται η κατασκευάστρια εταιρεία να
προσκομίσει επιπλέον μελέτες, πράγμα που δεν έχει κάνει.
2. Η Κομισιόν, παρά τις επιφυλάξεις, επιτρέπει την κυκλοφορία του
και προσπαθεί να επηρεάσει τη γραμματεία της σύμβασης του Ρότερνταμ να
συμφωνήσει με την κυκλοφορία του, όπως όλα τα άλλα απαγορευμένα φάρμακα.
3. Η σύμβαση του Ρότερνταμ έχει χαρακτηρίσει το φάρμακο τοξικό, πιθανά καρκινογόνο και απαγορευμένο.
4. Η κατασκευάστρια εταιρεία ανάμεσα στις δύο αποφάσεις μη
καταχώρισης της ουσίας πέρασε την κυκλοφορία του φαρμάκου με τις κατά
παρέκκλιση άδειες, βάσει παρεμφερούς άρθρου για άλλες ουσίες και όχι για
τη συγκεκριμένη και καταθέτει νέους φακέλους μήπως και καταφέρει σε
επανεξέταση να συμπεριληφθεί στο παράρτημα των εγκεκριμένων από την Ε.Ε.
φαρμάκων.
5. Τα 5 κράτη-μέλη της Ε.Ε., που επιτρέπουν την κυκλοφορία και δεν
ανησυχούν και που το κάθε ένα έχει την αυτονομία να αποφασίζει για την
εισαγωγή και χρήση του 1,3 D, έχουν και διαφορετικές εκτιμήσεις από τη
σύμβαση του Ρότερνταμ; Αλλάζει η τοξικότητα και η συμπεριφορά της
ουσίας;
6. Ο ίδιος ο υπουργός παραδέχεται ότι είναι πολύ τοξικό και επικίνδυνο και απευθύνεται μόνο σε επαγγελματίες αγρότες.
Επιχλωροχυδρίνη
Η επιχλωροχυδρίνη είναι ένας πρόσθετος χλωριωμένος υδρογονάνθρακας
που μπαίνει στις εμπορικές μορφές του 1,3 D για να κάνει πιο δραστική τη
διάχυση και εξάτμισή του στο έδαφος. Είναι κατά πάσα πιθανότητα
καρκινογόνος (κατηγορία 2Α κατά IARC), από μελέτες σε
εργαζόμενους που έχουν εκτεθεί και από πειράματα σε ζώα, πιο τοξικό από
το 1,3 D για το περιβάλλον και όπως η εταιρεία Dow παραδέχεται δεν το
έχει συμπεριλάβει στις εργασίες για πρόκληση καρκίνου και άλλων
επιπτώσεων. Είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η γραμματεία της
Σύμβασης του Ρότερνταμ, μη έχοντας στοιχεία για τα αποτελέσματα της
δράσης του συνδυασμού 1,3 D, επιχλωροχυδρίνης και της παρουσίας στο
τελικό παραγόμενο προϊόν υψηλού ποσοστού ανεπιθύμητων αλογονωμένων
υδρογονανθράκων, δεν έχει επιτρέψει να συμπεριληφθεί στα επιτρεπόμενα
φυτοφάρμακα στο παράρτημα Ι της οδηγίας 91/414 της ΕΟΚ. Η κατασκευάστρια
εταιρεία, που γνωρίζει τις καρκινογενετικές και τοξικές επιπτώσεις
συνδυασμού δράσης διχλωροπροπένιου και επιχλωροχυδρίνης, από
πειραματικές μελέτες σε ζώα που παρουσιάζουμε, δεν προσκομίζει τα
αιτούμενα αποδεικτικά στοιχεία, δεν έχει βελτιώσει την παρουσία
ανεπιθύμητων τοξικών ουσιών στο εμπορεύσιμο προϊόν, δεν έχει τελικό
προϊόν με σταθερή και προβλέψιμη συμπεριφορά στο έδαφος και υπόσχεται
νέους φακέλους και νέες μελέτες χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Δεν μπορεί όμως η ίδια η εταιρεία, ο κ. Λεμπιδάκης, ο κ. Σενετάκης,
το ΓΕΩΤΕΕ να προβληματίζονται πώς θα βρεθεί άλλη στρατηγική προσέγγιση
στην εδαφική απολύμανση, να προτείνουν άλλα ή βελτιωμένα προϊόντα, να
υπάρχουν επιφυλάξεις από την Dow και την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο δικός μας
υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης να υπερθεματίζει για τη χρήση του 1,3 D,
χωρίς να προτείνει τίποτε άλλο.
Η πρόταση να συσπειρωθούν οι ενδιαφερόμενοι φορείς της πολιτικής,
αγροτικής και επιστημονικής κοινότητας και να συνεργαστούν με φορείς
υγείας και περιβάλλοντος πριν από κάθε απόφαση χρήσης χημικών ουσιών
είναι μέσα στους στόχους του ΠΟΥ και του Περιβαλλοντικού Προγράμματος
των Ενωμένων Εθνών.
Ποιες χώρες χρησιμοποιούν το 1,3 D
Οι 5 χώρες της Ευρώπης που εισάγουν και χρησιμοποιούν το 1,3 D δεν
είναι, όπως ισχυρίζεται η απάντηση του ΥΠΑΑΤ, επιλογή της Ε.Ε. ή
αποτέλεσμα αυτόνομης ή ανεξάρτητης επιλογής κάθε χώρας, δεν εξαρτάται
μέχρι σήμερα από το ποιοι είναι οι υπουργοί Αγροτικής παραγωγής αυτών
των χωρών, ούτε και ποιες είναι αυτές οι χώρες. Η επιλογή αυτών των
χωρών, που δεν είναι και οι μόνες, έχει γίνει από τις κατασκευάστριες
εταιρείες του 1,3 D γιατί σε αυτές τις χώρες υπάρχουν οι κλιματολογικές
συνθήκες ανάπτυξης του νηματώδους, αλλά και της δράσης του 1,3 D.
Όπως έχουμε περιγράψει στα αρχικά δημοσιεύματα στη "Νέας Κρήτης", η
μέση κατάλληλη θερμοκρασία ανάπτυξης του νηματώδους και δράσης του 1,3 D
είναι οι 26-28οC. Καμία άλλη χώρα της Ευρώπης δεν έχει τέτοιες μέσες
θερμοκρασίες στην έναρξη της θερμοκηπιακής καλλιεργητικής περιόδου. Η
χρήση και η επιλογή των χωρών χρήσης του 1,3 D δεν είναι αποτέλεσμα
κάποιας εθνικής "ανεξάρτητης" πολιτικής επιλογής, αλλά εμπορικής
στρατηγικής των πολυεθνικών παραγωγής του διχλωροπροπένιου, που
χρησιμοποιούν τις εθνικές κυβερνήσεις των χωρών αυτών για τη διασφάλιση
της πώλησης του απαγορευμένου διχλωροπροπένιου, με τη βοήθεια των
εγχώριων εμπορικών και επιχειρηματικών κύκλων, έστω και με την κατά
παρέκκλιση χορήγηση άδειας κυκλοφορίας.
Αυτή η συνεχιζόμενη κατάσταση, που επιτρέπει τεράστια κέρδη σε
εταιρείες και εμπόρους, δεν έχει καμία σχέση με τα συμφέροντα και την
ποιότητα ζωής των αγροτών. Απεναντίας, το υψηλό κόστος και η εξάρτηση
στο φυτοφάρμακο μεταφέρονται στην τιμή του τελικού προϊόντος, με δυσμενή
επίδραση στον παραγωγό, στον καταναλωτή και στο περιβάλλον.
Το διοξείδιο του άνθρακα προέρχεται και από άλλες πηγές, όπως
χουμικά και φύκια, λέει το ΥΠΑΑΤ: Είναι γνωστό ότι η αποδόμηση των
οργανικών ουσιών στο έδαφος είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Άλλοι
προσδιορίζονται και άλλοι όχι. Άλλοι παράγοντες επιταχύνουν τη διάσπαση
και άλλοι την επιβραδύνουν. Οι παράγοντες που θα βοηθήσουν τη διάσπαση
των οργανικών ουσιών σε τελικό προϊόν διοξειδίου του άνθρακα είναι η
θερμοκρασία, η υγρασία, η παρουσία οξυγόνου, μικροοργανισμών, αζωτούχων
ουσιών, η ποιότητα και τα χαρακτηριστικά του εδάφους και άλλοι. Είναι,
επίσης, γνωστό ότι στις εντατικές καλλιέργειες, όπως οι θερμοκηπιακές,
και στις κλιματολογικές συνθήκες της νότιας Ελλάδας οι διασπάσεις των
οργανικών ουσιών και χούμου ξεκινούν από τον 1ο μήνα μετά την τοποθέτησή
τους και σε ένα χρόνο έχουν ολοκληρωθεί.
Σπάνια να παραταθεί ο χρόνος για διάστημα 2ετίας. Όμως, όπως και να
το εξετάσουμε, η πρώτη προφυτευτική αιτία παραγωγής διοξειδίου του
άνθρακα μέσα στο έδαφος του θερμοκηπίου είναι αυτό που παράγεται από τη
διάσπαση του 1,3 D. Η επανεμφάνιση του νηματώδους στη θερμοκηπιακή
καλλιέργεια συμπίπτει χρονικά με το χρονικό διάστημα των 2 μηνών που
χρειάζεται τόσο για τη διάσπαση του 1,3 D, όσο και για να εκκολαφθεί η
πρώτη γενιά του νηματώδους. Από εκεί και μετά μπορεί να παραχθεί και
διοξείδιο άνθρακα από διάσπαση πρόσθετων οργανικών (φύκια, χούμου
κ.ά.,), που, σύμφωνα με πληροφορίες γεωπόνων, αρχίζει ένα μήνα μετά την
εφαρμογή τους στο έδαφος και έχει περιορισμένη εφαρμογή από καλλιεργητές
θερμοκηπίων. Η επανεμφάνιση των νηματωδών μετά από χρήση του
διχλωροπροπένιου είναι καθολική, ενώ η χρήση φυκιών και άλλων οργανικών
πρόσθετων είναι περιορισμένη.
Οι αγρότες δεν είναι υποχείρια, λέει το ΥΠΑΑΤ, και τα δημοσιεύματα
της "Ν.Κ." τους υποτιμούν: Εμείς αναγνωρίζουμε ότι ο διχασμός της Ε.Ε.
στις πιέσεις των κατασκευαστριών εταιρειών για εμπορική χρήση του 1,3 D
έχει δημιουργήσει όλα τα προβλήματα. Οι επιστημονικές οργανώσεις και
φορείς για υγεία και περιβάλλον, όπως η γραμματεία της Σύμβασης του
Ρότερνταμ, έχουν χαρακτηρίσει το 1,3 D απαγορευμένο, τοξικό και πιθανά
καρκινογόνο και άλλοι οργανισμοί, όπως η Κομισιόν, επιτρέπουν την
εμπορία του κατά παρέκκλιση για λόγους εμπορικών συμφερόντων. Εμπορικά
συμφέροντα και τακτικές ολοκληρωτικής διάθεσης του παραγόμενου 1,3 D
έχουν δώσει κίνητρα και λαθραίας διακίνησής του. Σε αυτά τα συμφέροντα
είναι υποχείριες οι κυβερνήσεις χωρών της Ευρώπης που εισάγουν και
κυκλοφορούν το διχλωροπροπένιο. Οι αγρότες υποχρεώνονται να αγοράζουν το
προϊόν στη "νόμιμη" περίοδο, αλλά και λαθραία, δυστυχώς από τους ίδιους
εμπόρους που το διακινούν και νόμιμα.
Το θέμα είναι ποια είναι η θέση του ΥΠΑΑΤ και γιατί δέχεται να
περιορίζεται μόνο στην επιβολή προστίμων σε λαθραία διακίνηση
φυτοφαρμάκων και δεν επανεξετάζει την καλύτερη ρύθμιση εμπορίας του
απαγορευμένου 1,3 D, όπως οι ίδιοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες του ίδιου
υπουργείου προτείνουν;
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν σχέσεις γραφείων
επιχειρήσεων, ΥΠΑΑΤ και αγροτικών συνεταιρισμών: Η άμεση ενημέρωση της
Dow Γαλλίας και των εμπορικών αντιπροσώπων στην Ελλάδα του 1,3 D, από το
ΥΠΑΑΤ, που προκάλεσε την έκδοση και την κυκλοφορία του non paper της
Dow France, είναι η καλύτερη απόδειξη του ρόλου του ΥΠΑΑΤ στην περίπτωση
του διχλωροπροπένιου. Όλοι γνωρίζουμε ότι συνεταιριστικές ενώσεις που
είναι στις λίστες των παραληπτών των αποφάσεων του ΥΠΑΑΤ για την κατά
παρέκκλιση χορήγηση άδειας κυκλοφορίας των 120 ημερών είναι και οι
"αιτούντες" για την κατά παρέκκλιση χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του
διχλωροπροπενίου, ως αναντικατάστατο. Αυτό θεωρούμε εμείς δείγμα ποιος
χρησιμοποιεί τους αγρότες ως υποχείριο.
Εναλλακτικές λύσεις: Ηλιοαπολύμανση και υδροπονική καλλιέργεια
Έτσι όπως είναι τα πράγματα, με πολιτικές υποταγής στις απαιτήσεις
και τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών και διάλυσης των εργαστηρίων
περιφερειακών και κεντρικών γεωργικών διευθύνσεων, χωρίς πρόγραμμα νέας
στρατηγικής αγροτικής ανάπτυξης που να σέβεται το περιβάλλον και να
προστατεύει την υγεία των πολιτών, με περικοπές χρηματοδοτήσεων και με
μαζικές αποχωρήσεις επιστημόνων στο εξωτερικό, οι εναλλακτικές λύσεις
είναι οι αυτονόητες:
Αποφυγή αγοράς και χρήσης διχλωροπροπένιου, ηλιοαπολύμανση και η
υδροπονική καλλιέργεια. Καμία από τις παραπάνω δεν είναι καρκινογόνος
μέθοδος, όπως από συμφεροντολογικούς λόγους επικαλείται το ΥΠΑΑΤ στην
απάντησή του. Εξάλλου, οι αγρότες μόνοι τους και από λόγους ενημέρωσης
και οικονομικών δυσκολιών έχουν περιορίσει για την τρέχουσα θερμοκηπιακή
καλλιεργητική περίοδο σε πολύ μεγάλο ποσοστό (μέχρι και 80%) την αγορά
του συγκεκριμένου φυτοφαρμάκου. Σύντομα και το διχλωροπροπένιο θα πάρει
το δρόμο της απόσυρσης όπως έγινε με το DDT, το βρωμιούχο μεθύλιο και
άλλα.
Πηγή : Nέα Κρήτη
