Την τελευταία Κυριακή του Απρίλη (27/4/2025) ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου ακολούθησε τον Φυσιολατρικό Ορειβατικό Σύλλογο Σητείας σε μια ενδιαφέρουσα πεζοπορία φυσιολατρικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος στο γραφικό οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων (560 μ.) στο εσωτερικό της ΝΑ πλευράς της επαρχίας Σητείας. Ευτυχώς η διαδρομή ήταν εύκολη, κυρίως από χωματόδρομους και χωρίς μεγάλη υψομετρική διαφορά, κι έτσι κατέστη δυνατή η διαχείριση των 55 (!!) πεζοπόρων διαφορετικών δυνατοτήτων και προέλευσης και από τους δυο συλλόγους της περιοχής μας.
Από τους Παπαγιαννάδες στην Εθιά
Ξεκινάμε λοιπόν με πολύ καλό καιρό, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, από την επαρχιακή οδό πάνω απ’ τους Παπαγιαννάδες, διασχίζοντας ελαιώνες και φτάνοντας στον εγκαταλελειμμένο οικισμό Λουτράκι με το κουφάρι μικρού μονόκλιτου ναού και παλιές οικίες. Έπειτα στην ενετική έπαυλη dei Mezzo στον μεσαιωνικό οικισμό της Ετιάς ή Εθιάς. Για καλή μας τύχη είναι ανοικτή σήμερα (και ως το τέλος Οκτώβρη με ωράριο καθημερινά 8:30-15:30 κι είσοδο ελεύθερη, για τους ενδιαφερόμενους. Έχει προσληφθεί φύλακας, μια συμπαθέστατη κοπέλα, πρόθυμη να μοιραστεί τις γνώσεις της μαζί μας!). Για πολλούς είναι η πρώτη φορά, που έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάσουμε το εσωτερικό της. Έχουν γίνει εργασίες αναπαλαίωσης κι υπάρχουν παντού χρήσιμες ενημερωτικές πινακίδες. Αφήνοντας το διαμάντι αυτό της ενετικής αρχιτεκτονικής θα διασχίσουμε τα ερείπια του μεσαιωνικού οικισμού και θαυμάζοντας τις όμορφες εκκλησίες του.
Προς Άνω Περβολάκια
Κατευθυνόμενοι προς την δυτική έξοδο του οροπεδίου περνάμε από φρεσκοσκαμμένα χωράφια γεμάτα αγριολούλουδα της εποχής: κόκκινες παπαρούνες, λευκά ornithogallum, κίτρινα κενταύρια, ροζ αγριομολόχες, μοβ ασκορδουλάκους….. Σύσσωμη η ομάδα κατά παρεάκια φωτογραφίζεται στο πολύχρωμο χαλί παίρνοντας πόζες υπό το άγρυπνο βλέμμα του συνορειβάτη, καλού φωτογράφου και δεινού φυσιοδίφη, ταγμένου στην προστασία της φύσης, Νίκου Μαράκη: «Μην τα πατάτε βρε, μην τα κόβετε, μην τα ξεριζώνετε!!! Χαλάτε τον κύκλο της φύσης! Είναι ντροπή για ορειβατικούς συλλόγους τέτοια συμπεριφορά!». Καλά τα λες, εσύ Νίκο, μα πώς να ξεριζωθούν αντιλήψεις χρόνων!!
Όταν φτάνουμε στον περιφραγμένο χώρο με την πινακίδα «Κλείνετε την πόρτα», που οδηγεί στα μικροσκοπικά βραχοσκεπή εκκλησάκια Αγίου Πνεύματος και Πέτρου και Παύλου, μόνο η μισή ομάδα θα ανέβει. Οι υπόλοιποι ακόμα να μαζευτούν από την Ετιά ή ακόμα φωτογραφίζονται στα λιβάδια. Τι να κάνουμε αυτά έχουν οι μεγάλες ομάδες… Όσοι ήρθαν πάντως ανταμείφθηκαν τόσο από την ομορφιά και την κατανυκτική απλότητα του χώρου όσο και από την θέα κάτω στο οροπέδιο με το χρωματιστό πάτσγουορκ των καλλιεργημένων χωραφιών. Στη συνέχεια θα ενωθούμε με τους υπόλοιπους συνεχίζοντας προς τα προσφάτως ερειπωμένα Άνω Περβολάκια με την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Παναγίας. Από εδώ επαρχιακός δρόμος οδηγεί στα κατοικημένα και πιο γνωστά, Κάτω Περβολάκια, έξοδο του ομώνυμου φαραγγιού, από τους πιο γνωστούς ορειβατικούς προορισμούς της περιοχής μας.
Τέλος διαδρομής στους Αρμένους
Επιστρέφοντας πάλι πίσω στο οροπέδιο τελευταία στάση ο Ναός της Αγίας Σοφίας Αρμένων, παλιό εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της ενετοκρατίας, περιτειχισμένο κάποτε, με πολλά εντυπωσιακά κτίρια γύρω του. Από εδώ θα κατευθυνθούμε στην είσοδο του χωριού των Αρμένων (πιθανόν ιδρύθηκε από αρμένιους στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά κατά την ανακατάληψη της Κρήτης το 961 μ. Χ.).
Εδώ κάπου θα χωριστούν οι δύο ομάδες: παρότι τα παιδιά απ’ τη Σητεία θα μας προσκαλέσουν στο φιλόξενο περιβάλλον του Δημοτικού Σχολείου Παπαγιαννάδων, όπου τους περιμένει ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού με κέρασμα κι απ’ ό,τι είδαμε στα βιντεάκια έπεσε και χορός, γιατί είναι γνωστό ότι οι Στειακοί είναι φιλόξενοι και μερακλήδες, εμείς θα προτιμήσουμε να επισκεφθούμε το γειτονικό κεφαλοχώρι του Χανδρά. Τόσο δρόμο κάναμε ως εδώ κι είναι κρίμα …
Στον Χανδρά και τη Βόιλα
Στον Χανδρά (όνομα πιθανόν αραβικής προέλευσης) έχουμε την τύχη να συναντηθούμε με τον συνταξιούχο γυμνασιάρχη του ομώνυμου Γυμνασίου, κύριο Μανώλη Χρυσουλάκη, ο οποίος φρόντισε να μας κατατοπίσει για το χωριό του: «Σε 2 χλμ ο μεσαιωνικός οικισμός και το κάστρο της Βόιλας -πιο κοντινός δρόμος απ’ την πλατεία του χωριού ακολουθώντας τις πινακίδες – μην παραλείψετε την οθωμανική κρήνη στην είσοδο του χωριού». «Τουλίπες;» τον ρωτώ καθώς ξέρω ότι σ’ αυτήν εδώ τη λουλουδοχώρα του οροπεδίου μπλαβίζει όλη η δυτική πλευρά από την tulipa saxatilis. Τουλίπες γιοκ, ήρθαμε αργά…
Για το τέλος ευχαριστούμε την καταπληκτική παρέα του Φ.ΟΡ.Σ.Σ. και την αρχηγό μας σήμερα, Μαρία Γιαλίζη. Λόγω έλλειψης χαρτογράφων δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια πόσο ήταν το περπάτημα, αλλά εκεί γύρω στα 13 χλμ. Όμορφη πορεία που τα είχε όλα και θα μείνει σίγουρα μια αξέχαστη ανάμνηση!
Περισσότερες
πληροφορίες, φωτογραφίες στο blog του Συλλόγου: https://orsian.
