Ποσοτικοποίηση και οικονομική εκτίμηση της ζημιάς που προκαλεί ο λαγοκέφαλος στους αλιείς της Ανατολικής Κρήτης και πιο συγκεκριμένα στους αλιείς που δραστηριοποιούνται στο Νομό Λασιθίου, επιχειρεί η μελέτη που εκπόνησε το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε συνεργασία και με τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας/ Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου.
Τη μελέτη παρουσίασε στο Επιμελητήριο Λασιθίου η δρ. Παναγιώτα Περιστεράκη. Παρεμβάσεις έκαναν, η προϊσταμένη του Τμήματος Αλιείας Π.Ε. Λασιθίου Ελένη Ψόχιου, ο πρόεδρος του Τμήματος ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης Αλ. Στεφανάκης, ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου Ιωαν. Γουλιδάκης, ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Αντ. Ζερβός, ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος για θέματα Πρωτογενούς Τομέα Γεωργ. Τσιφετάκης, ο οποίος ασχολείται και επαγγελματικά με την αλιεία, ο περιφ. σύμβουλος Κων. Ξενικάκης και οι πρόεδροι των συλλόγων επαγγελματιών αλιέων, Αγίου Νικολάου- Ελούντας Νικόλαος Σφυράκης και του αντίστοιχου σωματείου Ιεράπετρας Λάμπης Τζαράκης και ο συντονιστής της Ν.Ε. Λασιθίου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Γιώργος Καλλιντέρης.
Είναι η πρώτη φορά, όπως τονίστηκε, που αποτιμάται με συγκεκριμένα νούμερα η έκταση της ζημιάς στα αλιεύματα και στον εξοπλισμό των επαγγελματιών αλιέων της περιοχής. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε επιστημονική έρευνα και καταγραφές, που έγιναν σε όλη την Κρήτη, με έμφαση στο Νομό Λασιθίου (Ελούντα, Κόλπος Μεραμβέλλου και Σητείας και περιοχές από το Μύρτος ως το Παλαίκαστρο), στο χρονικό διάστημα από 1/8/2020 έως 30/8/2021, από 54 επαγγελματίες αλιείς εκ των οποίων οι 25 στο Λασίθι.
Οι οικονομικές επιπτώσεις από τη δράση του λαγοκέφαλου, προσδιορίστηκαν σε: χαμένες ώρες/μήνα, επιπλέον εργατοώρες/μήνα, αύξηση προσωπικού (ανθρωπομήνες, επιπλέον ετήσιο κόστος για αλιευτικά εργαλεία, ημερήσια απώλεια εμπορικών ειδών ψαριών.
Επίσης, η παρουσία του λαγοκέφαλου, όπως επισημάνθηκε, έχει οδηγήσει τους αλιείς της περιοχής σε αλλαγές στην αλιευτική τακτική με σκοπό τη μείωση της πιθανότητας εφόρμησης λαγοκέφαλων στα αλιεύματα ή στα αλιευτικά εργαλεία τους. Πρόκειται για διαδικασία που υπό τις παρούσες συνθήκες δεν είναι εύκολη τεχνικά και απαιτεί αυξημένο λειτουργικό κόστος (καύσιμα κλπ.).
Η μέση ετήσια απώλεια εισοδήματος από τις ζημιές που προκαλεί ο λαγοκέφαλος σε αλιεύματα και εργαλεία, εκτιμάται σε 4.377,5 ευρώ ετησίως, ανά αλιευτικό σκάφος! Η μέση οικονομική απώλεια, μαζί με τα διαφυγόντα κέρδη από χαμένα μεροκάματα, εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 8.421 ετησίως για κάθε σκάφος. Στο Λασίθι, το 96% των ερωτηθέντων αλιέων ανέφεραν ότι το ετήσιο κόστος για επισκευή/αντικατάσταση των αλιευτικών τους εργαλείων, λόγω φθορών που προκαλεί ο λαγοκέφαλος, με μέση τιμή, υπολογίστηκε σε 2.992 ευρώ.
Οι φθορές αλιευτικών εργαλείων (τρύπες στα δίχτυα και κομμένα αγκίστρια στα παραγάδια) ήταν ψηλότερες κυρίως τους καλοκαιρινούς και ανοιξιάτικους μήνες. Συγκεκριμένα, για κάθε 10 κιλά εμπορικών αλιευμάτων που εκφορτώνονται από δίχτυα, υπολογίζονται ότι προκαλούνται -κατά μέσο όρο- 14 τρύπες από λαγοκέφαλους το καλοκαίρι και 11 την άνοιξη. Στα παραγάδια για κάθε 10 κιλά εμπορικών αλιευμάτων που εκφορτώνονται, υπολογίζονται ότι κόβονται από λαγοκέφαλους 32 αγκίστρια κατά μέσο όρο την άνοιξη και 5 αγκίστρια το φθινόπωρο.
Σε 236 κιλά ετησίως υπολογίστηκαν τα εμπορικά αλιεύματα που οι επιθέσεις λαγοκέφαλων κατέστησαν μη εμπορεύσιμα (142 από παραγάδια και 94 από δίχτυα.)
Τα χαμένα μεροκάματα σε ετήσια βάση υπολογίστηκαν σε 43 με τιμή μονάδας 80 ευρώ άρα 3.450 ευρώ, οι επιπλέον εργατοώρες 710 με τιμή μονάδας 7 ευρώ άρα 4.971 ευρώ, η αύξηση προσωπικού σε ανθρωπομήνες 5,6 με κόστος μονάδας 700 ευρώ άρα 3.920 ευρώ.
Μπλε καβούρι και Χρυσή
O Αντιπεριφερειάρχης Γιάννης Γουλιδάκης στην παρέμβασή του εξήγησε ότι η Περιφέρεια σε συνεργασία με την Αντιπεριφέρεια και επιστημονικούς φορείς του τόπου επικεντρώνει με σειρά μελετών στα οικοσυστήματα, που σχετίζονται με τη διατροφική αλυσίδα και την τοπική οικονομία μέσα από το εισόδημα των αλιέων. Κι ανέφερε ότι εκτός από την έρευνα για το λαγοκέφαλο, επίκειται σύντομα η παρουσίαση αντίστοιχης έρευνας για το «μπλε καβούρι», που συγκεντρώνεται στον κόλπο της Ελούντας και του διαχειριστικού σχεδίου για τη Χρυσή.
Εκτός από το επιστημονικό, το ζήτημα ειδικά για το λαγοκέφαλο μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, έχει και πολιτικό ενδιαφέρον, αφού η μελέτη δίνει τα εφόδια στους θιγόμενους αλιείς να διεκδικήσουν και στα αρμόδια υπουργεία να στηρίξουν αποφάσεις ενίσχυσης των τελευταίων με εθνικούς και κοινοτικούς πόρους.
Δεν έχει εύκολη λύση
Ο Δήμαρχος Αγίου Νικολάου Α. Ζερβός εξήρε το έργο της ιχθυολόγου του Τμ. Αλιείας Π.Ε. Λασιθίου Ελένης Ψόχιου, χαρακτηρίζοντάς την ως «απόκτημα για τον τόπο». Καθώς και τον εξέχοντα επιστημονικό ρόλο του ΕΛΚΕΘΕ με το οποίο συνεργάζεται ο Δήμος για την εκπόνηση ερευνητικών σχεδίων. Αναφερόμενος στο λαγοκέφαλο, είπε ότι το πρόβλημα δεν έχει εύκολη λύση. Σημειώνοντας -γεγονός που κατέδειξε και η μελέτη- τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμών λαγοκέφαλου στο Λασίθι, ο δήμαρχος τόνισε ότι θα πρέπει για το λόγο αυτό οι φορείς της Περιφέρειας και του τόπου να σκύψουν για τη διαχείριση του προβλήματος, με περισσότερη ενάργεια. Δήλωσε «παρών» από την πλευρά του Δήμου, για να στηρίξει δράσεις και παρεμβάσεις που αφορούν τους αλιείς του τόπου κλπ.
Αδράνεια
Ο Πρόεδρος του Τμ. ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης Αλ. Στεφανάκης είπε ότι η συγκεκριμένη μελέτη είναι το πρώτο αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που μόλις ξεκίνησε, με ζητούμενο να δώσει τέλος στην αδράνεια από την πλευρά της πολιτείας να αντιμετωπίσει διαχειριζόμενη το πρόβλημα του λαγοκέφαλου.
Το πρόβλημα έχει κοινοποιηθεί ευρέως πλέον, από την εμφάνισή του, είπε ο κ. Στεφανάκης και η συγκεκριμένη έρευνα δίνει συγκεκριμένα μετρήσιμα στοιχεία για το «πού είμαστε», για να μας βοηθήσει να βρούμε «πού θα πάμε»… «Με το να λέει ο καθένας παθών τον πόνο του στο καφενείο, δεν γίνεται τίποτα», είπε χαρακτηριστικά. Ως σύμβουλος της πολιτείας το ΓΕΩΤΕΕ είναι στη διάθεση των ενδιαφερομένων, ώστε να συνδράμει στην ενημέρωση για ευκαιρίες που ανοίγονται σχετικά με χρηματοδότηση και την υποστήριξη της όλης προσπάθειας, εξήγησε ο πρόεδρος του Τμήματος Κρήτης.
Η κλιματική αλλαγή
Η ιχθυολόγος Ελένη Ψόχιου επεσήμανε ότι «ο λαγοκέφαλος δεν πρέπει να τρώγεται, λόγω επικινδυνότητας της τετραδοτοξίνης, όπως αποδείχθηκε και επιστημονικά πλέον. Θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η αρχή της τουριστικής περιόδου συμπίπτει με την αναπαραγωγική περίοδο του λαγοκέφαλου που βγαίνει στα ρηχά νερά και έτσι καταγράφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ενημέρωσης οι εμφανίσεις του σε περιοχές λουομένων, με σχόλια περί κινδύνων και απειλής κλπ. Αυτό θα πρέπει να το έχουν υπ’ όψιν τους οι τοπικοί φορείς, για να κάνουν σχετική ενημέρωση της περιοδικότητας του φαινομένου».
Διευκρίνισε ότι η μετανάστευση των λεσσεψιανών ειδών μέσω της διώρυγας του Σουέζ στη Μεσόγειο οφείλεται κυρίως στην κλιματική αλλαγή. Μαζί με ένα σύνολο άλλων επιδράσεων, αλλάζουν το θαλάσσιο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα με ταχύ ρυθμό, επηρεάζοντας δραματικά την παράκτια αλιεία, η οποία είναι πλέον πολύ εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες.
Εντύπωση, για το τί αλλαγές επέρχονται στην αλιεία της περιοχής μας και όχι μόνο, προκάλεσε η αναφορά της κ. Ψόχιου, ότι εξ αιτίας του λαγοκέφαλου στην Ιεράπετρα σημειώθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός απόσυρσης και σπασίματος παραγωγικών μεγάλων αλιευτικών σκαφών, που δεν άντεξαν στις νέες αυτές συνθήκες.
Εκτός από τις αποζημιώσεις και τα σχέδια διαχείρισης της κατάστασης που διαμορφώνουν οι λαγοκέφαλοι, θα πρέπει να γίνει προβολή από τους δήμους, της παρουσίας και των υπόλοιπων εισβολικών ειδών: δύο μπαρμπουνιών, του μπλε καβουριού, του γερμανού, του λεοντόψαρου κλπ. Τόνισε δε ότι ορισμένα απ’ αυτά οι ψαράδες θα μπορούσαν να τα εμπορευτούν και κάλλιστα να μπουν αξιοπρεπώς στις ταβέρνες της Ελούντας (καβούρια, λευκός γερμανός, λεοντόψαρο κά.).
Δραματική κατάσταση
Δραματική ήταν η κραυγή που εξέπεμψε ο περιφερειακός σύμβουλος Γ. Τσιφετάκης τονίζοντας ότι η μελέτη πλέον μπορεί να αποτελέσει το εργαλείο για να δώσει ισχυρές και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε όσους και από κρατικούς φορείς αμφισβήτησαν ως σήμερα το μέγεθος του προβλήματος ειδικά στη θαλάσσια περιοχή του Ν. Λασιθίου.
«Με τη μελέτη αυτή ως εργαλείο, μπορούμε να διεκδικήσουμε από το κράτος, συγκεκριμένα μέτρα αποζημίωσης και στήριξης της επαγγελματικής παράκτιας αλιείας.
Από το 2007 η Αντιπεριφέρεια με τους άλλους τοπικούς φορείς προσπαθεί να δώσει στα αρμόδια υπουργεία να καταλάβουν το μέγεθος της καταστροφής, χωρίς μέχρι σήμερα να έχουν πειστεί εκείνοι που λαμβάνουν αποφάσεις. Εάν εξακολουθήσουν αυτή τη στάση, το παραδοσιακό επάγγελμα του ψαρά, θα σβήσει σύντομα, τόνισε. Για να καταδείξει το μέγεθος του προβλήματος, που έχει φτάσει σε δραματικό σημείο σήμερα, δήλωσε ευτυχής, που αν και η οικογένειά του πάππου προς πάππου υπήρξαν αλιείς, δεν θα έχει συνεχιστές… και έτσι γλίτωσαν από τη σημερινή «κατάρα», όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες στις θάλασσές μας.
Εξήγησε ότι οι αλιευτικές τακτικές (μεγαλύτερα βάθη, άλλες ώρες κλπ.) που δείχνει η μελέτη ότι υποχρεώνονται οι αλιείς προκειμένου να αποφύγουν τους λαγοκέφαλους, δεν είναι καθόλου εύκολες. «Μέχρι σήμερα οι αλιείς συμβίωσαν με όλα τα θαλάσσια είδη, αλλά είναι αδύνατον να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα και το μέγεθος της καταστροφής που προκαλεί σε αλίευμα και μέσα αλιείας», τόνισε.
Η αδυναμία εξασφάλισης ικανών ποσοτήτων εμπορικών αλιευμάτων, σε συνδυασμό με το κόστος αποκατάστασης των ζημιών στα δίκτυα και παραγάδια, το τεράστιο κόστος των καυσίμων, αλλά και οι όλο και συχνότεροι και ισχυρότεροι πνέοντες άνεμοι λόγω κλιματικής αλλαγής, έχουν φέρει τους αλιείς σε απόγνωση και πολλές φορές προτιμούν να μη βγουν καθόλου για ψάρεμα… Το κράτος πρέπει να σκύψει σοβαρά στο θέμα και θα ζητήσουν, όπως είπε, από τον αρμόδιο υφυπουργό να επισκεφθεί το Λασίθι, ώστε επί τόπου να συζητηθούν τα θέματα αυτά και να αποφασιστούν μέτρα από την κυβέρνηση.
Εξάλλου, όπως τόνισε η κ. Περιστεράκη, «η παράκτια αλιεία, εκτός από ταυτοτικό κομμάτι της νησιωτικότητας, έχει σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο στις παράκτιες κοινότητες και στη γαστρονομία, αλλά και στον τουρισμό. Η στήριξή της αποτελεί μονόδρομο για την ανάπτυξη του νησιού και την κοινωνική συνοχή.»
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
Πηγή : Ανατολή
