Μια ολόκληρη πόλη εργατικών χεριών χρειάζεται ο πρωτογενής τομέας για να καλύψει τις ανάγκες της ελαιοκομικής περιόδου, της αμπελουργίας, των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και της κτηνοτροφίας. Το πρόβλημα στην Κρήτη είναι τεράστιο, με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” της “ΚΡΗΤΗ TV”, με τα μεροκάματα και τη διαπραγμάτευση αυτών να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης ακόμα και μεταξύ των αλλοδαπών εργατών γης.
Αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη του προέδρου του Αγροτικού Συλλόγου Τυμπακίου Μανόλη Ορφανουδάκη, ο οποίος αναφέρθηκε στα μεροκάματα που αγγίζουν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τα 100 ευρώ. Στο Τυμπάκι, μάλιστα, τρεις αυτοαποκαλούμενοι από τις κοινωνικές ομάδες των εργατών γης ως “θρησκευτικοί” αρχηγοί κινούν τα νήματα της διαπραγμάτευσης μεταξύ των τριών ομάδων που υπάρχουν στην περιοχή. Αυτοί είναι που, σύμφωνα με τον κ. Ορφανουδάκη, αλλά και τον πρόεδρο Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ Μύρωνα Χιλετζάκη, δίνουν τη γραμμή της διαπραγμάτευσης για να μην πέσει η τιμή κάτω από τα 60 ευρώ, ενώ δε λείπουν και οι εντάσεις, οι καβγάδες και οι ξυλοδαρμοί για εκείνους που θα βγουν εκτός γραμμής, ρίχνοντας το ύψος των μεροκάματων.
Παράλληλα, έχει καταγραφεί και το φαινόμενο εργάτες γης να κατεβαίνουν από αυτοκίνητα επειδή κάποιος άλλος παραγωγός τούς έκανε καλύτερη προσφορά, με αποτέλεσμα να καταγράφονται και έντονοι καβγάδες μεταξύ των ντόπιων. Όπως τόνισαν οι παραγωγοί από το Τυμπάκι που μίλησαν σε απευθείας σύνδεση με τη Γεωργία Μακάκη, το κομμάτι του ανταγωνισμού για τους εργάτες γης αναμένεται να διογκωθεί ακόμα περισσότερο μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων.
Η γραφειοκρατία στη διαδικασία μετάκλησης εργατών από τρίτες χώρες, όπως το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, προκαλεί καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα οι εργάτες να φτάνουν συχνά αργά, όταν οι ανάγκες συγκομιδής έχουν ήδη κορυφωθεί. Αν και εγκρίθηκαν χιλιάδες αιτήσεις, η πραγματική έλευση εργατών παραμένει περιορισμένη λόγω αστοχιών στο σύστημα διακρατικών συμφωνιών και εμπλοκής μεσαζόντων. Μάλιστα, με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” στην “ΚΡΗΤΗ TV”, το πρόβλημα χαρακτηρίζεται πλέον κοινωνικό, καθώς γίνεται η αιτία για εντάσεις αλλά και καβγάδες.
Ωστόσο, υπάρχει και η κακόβουλη διαπραγμάτευση, με εργάτες γης να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από ομοεθνείς τους, που κρατούν σε κάποιες περιπτώσεις και ένα μέρος του χρηματικού ποσού από το μεροκάματο. Αυτό γίνεται αιτία καβγάδων αλλά και ξυλοδαρμών, ενώ πολλές περιοχές της Κρήτης ελέγχονται από ομάδες μεταναστών που, γνωρίζοντας την ελληνική γλώσσα, προχωρούν τη διαπραγμάτευση εις βάρος ομοεθνών τους. Ωστόσο, η εξισορρόπηση αυτών των απαιτήσεων με τη βιωσιμότητα των αγροτικών επιχειρήσεων είναι ένα δύσκολο ζήτημα, που ενδεχομένως απαιτεί και την παρέμβαση της Πολιτείας.
Έχουν καταγραφεί περιστατικά ακόμα και δελεαστικών μεροκάματων, με αποτέλεσμα πολλοί εργάτες γης να μην εμφανίζονται καν στα ραντεβού που έχουν κλείσει μετά από συμφωνία με ελαιοπαραγωγούς.
Επιπλέον, η νέα νομοθεσία, που επιτρέπει τη
νομιμοποίηση εργαζομένων με τουλάχιστον τρία χρόνια παραμονής στη χώρα,
βοήθησε σε κάποιο βαθμό, αλλά δεν επαρκεί για την πλήρη κάλυψη των
αναγκών. Οι αγρότες, κυρίως από περιοχές όπως η Ιεράπετρα, βρίσκονται σε
απόγνωση, καθώς η έλλειψη προσωπικού απειλεί την παραγωγή και αυξάνει
τα κόστη τους.
Η έλλειψη εργατών γης είναι ένα σοβαρό πρόβλημα σε
πολλές περιοχές της Κρήτης, με τις πιο πληγείσες περιοχές να είναι αυτές
όπου η αγροτική παραγωγή είναι έντονη και απαιτεί πολύ χειρωνακτική
εργασία. Αυτές περιλαμβάνουν στην περιφερειακή ενότητα του Ηρακλείου
περιοχές όπως τη Μεσαρά, τις Αρχάνες και άλλες αγροτικές ζώνες που
ειδικεύονται στην καλλιέργεια ελαιόδεντρων, αμπελιών και κηπευτικών. Το
πρόβλημα εντείνεται κατά την περίοδο της ελαιοσυγκομιδής, λόγω της
υψηλής ζήτησης για εργάτες.
Στην περιφερειακή ενότητα των Χανίων είναι η περιοχή της Κισσάμου, τα Χανιά και η ευρύτερη δυτική Κρήτη, όπου καλλιεργούνται ελιές, πορτοκάλια και άλλα κηπευτικά. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα έντονο για τα θερμοκήπια και τις καλλιέργειες υψηλής παραγωγής.
Στην περιφερειακή ενότητα του Λασιθίου είναι η Ιεράπετρα, η οποία είναι γνωστή για την εκτεταμένη καλλιέργεια θερμοκηπίων και την παραγωγή λαχανικών, όπως ντομάτες, αγγούρια και πιπεριές. Η ανάγκη για εργάτες γης είναι συνεχής και έντονη. Μάλιστα, φέτος το πρόβλημα είναι ακόμα πιο έντονο, ενώ παρόμοια προβλήματα εντοπίζονται και στη Σητεία.
Στην περιφερειακή ενότητα του Ρεθύμνου οι δήμοι Αμαρίου και Αγίου Βασιλείου μπαίνουν στον χάρτη του προβλήματος, ενώ καλύτερη είναι η εικόνα στους δήμους Ρεθύμνου και Μυλοποτάμου.
Οι αιτίες του προβλήματος των εργατών γης στην Κρήτη
Παρά τις δυσκολίες, αρκετές οικογένειες ενώνουν δυνάμεις για να μαζέψουν τις ελιές τους, όμως αυτό δεν αρκεί, μιας και εξακολουθούν οι ντόπιοι, κυρίως οι νεότερες γενιές, να μην επιλέγουν πλέον την αγροτική εργασία λόγω των δύσκολων συνθηκών και της χαμηλής αμοιβής. Επίσης, η γραφειοκρατία οξύνει έντονα το πρόβλημα λόγω της δυσκολίας έκδοσης αδειών εργασίας για μετανάστες εργάτες.
Οι συνθήκες εργασίας και διαμονής για τους εργάτες συχνά δεν είναι επαρκείς, καθιστώντας τις θέσεις λιγότερο ελκυστικές. Η έλλειψη αυτή δημιουργεί καθυστερήσεις στη συγκομιδή, απώλειες στην παραγωγή και αυξημένα κόστη για τους αγρότες, οι οποίοι αναζητούν λύσεις, όπως η μηχανοποίηση ή η προσέλκυση ξένων εργατών με καλύτερες συνθήκες.
Ζητούν μεροκάματα για γερά πορτοφόλια
Η κατάσταση που περιγράφουν πολλοί ελαιοπαραγωγοί, αλλά και εργάτες γης, που μίλησαν σε απευθείας σύνδεση από το Τυμπάκι στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” στην “ΚΡΗΤΗ TV”, αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη συνειδητοποίηση των εργατών γης για την αξία της εργασίας τους, ειδικά σε περιοχές όπως η Μεσαρά, όπου η αγροτική παραγωγή είναι έντονη.
Το γεγονός ότι οργανώνονται και ορίζουν έναν αρχηγό για να έχουν ενιαία γραμμή στη διαπραγμάτευση δείχνει τη βούλησή τους να διασφαλίσουν καλύτερους όρους εργασίας και υψηλότερα μεροκάματα. Μάλιστα, έχουν καταγραφεί και περιστατικά εργατών γης, που ζητούν πάνω από 70 με 80 ευρώ για εργασία μέχρι το μεσημέρι, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν να ζητούν ακόμα και 100 ευρώ.
Αυτό το φαινόμενο προκύπτει και φέτος, καθώς η ζήτηση για εργατικά χέρια υπερβαίνει την προσφορά ή όταν οι εργάτες αισθάνονται ότι υποτιμάται η εργασία τους. Από την άλλη, για τους αγρότες, αυτή η εξέλιξη δημιουργεί πιέσεις, καθώς τα αυξημένα μεροκάματα ενδέχεται να επηρεάσουν το κόστος παραγωγής, σε μια περίοδο που τα περιθώρια κέρδους τους είναι ήδη στενά λόγω αυξημένων εξόδων (π.χ. ενέργεια, λιπάσματα).Η διαπραγμάτευση με ενιαία γραμμή από τους εργάτες γης μπορεί να θεωρηθεί ένα βήμα προς τη συλλογική δράση, και αν συνοδευτεί από διάλογο με τους παραγωγούς, ίσως οδηγήσει σε λύσεις που θα ικανοποιούν και τις δύο πλευρές.
Το μεροκάματο για τους εργάτες γης στην Κρήτη διαφέρει ανάλογα με τη δραστηριότητα: Για τη συγκομιδή ελιών, το μεροκάματο κυμαίνεται από 50 έως 60 ευρώ ημερησίως. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να φτάσει υψηλότερα, ιδιαίτερα όταν υπάρχει μεγάλη ζήτηση για εργάτες και περιορισμένη προσφορά. Για τα κηπευτικά (θερμοκήπια), το μεροκάματο είναι συνήθως χαμηλότερο, κυμαίνεται περίπου στα 40-50 ευρώ ημερησίως. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού επηρεάζει και αυτόν τον τομέα, αλλά οι ανάγκες είναι πιο σταθερές σε σχέση με τις ελιές, που είναι εποχική εργασία.
Οι παραπάνω τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή, τις συνθήκες ζήτησης και την εμπειρία του εργάτη.
Μάλιστα, φέτος καταγράφεται πολύ έντονα η ένωση δυνάμεων μεταξύ οικογενειών, που βοηθούν η μία την άλλη για να μαζέψουν τις ελιές τους, μειώνοντας το κόστος που θα είχαν από τα μεροκάματα των εργατών γης. Ωστόσο, υπάρχουν και αυτοί που, βλέποντας τους μηδενικούς λογαριασμούς από τις επιδοτήσεις, δεν μπήκαν καν στη διαδικασία της ελαιοσυγκομιδής.
Πιάνονται στα χέρια για έναν εργάτη γης
Η φετινή ελαιοκομική περίοδος χαρακτηρίζεται από σοβαρά προβλήματα στον τομέα της αγροτικής εργασίας, ειδικά όσον αφορά στην έλλειψη εργατών γης, με αποτέλεσμα να χαλούν και σχέσεις μεταξύ ελαιοπαραγωγών ίδιων περιοχών, που ο ένας “κλέβει” τους εργάτες του άλλου, με την κατάσταση να θυμίζει σε κάποιες περιπτώσεις... εμπόλεμη ζώνη. Σε πολλές περιοχές της Κρήτης παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός μεταξύ παραγωγών, καθώς οι εργάτες γης είναι λίγοι και οι προσφορές για υψηλότερες αμοιβές εντείνονται. Αυτό προκαλεί συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις, όπως περιστατικά που έχουν καταγραφεί, όπου παραγωγοί “διαφωνούν” για την πρόσληψη εργατών και πολλές φορές καταλήγουν ακόμα και σε χειροδικία.
Οι εργάτες γης ζητούν υψηλότερες αμοιβές λόγω της αυξημένης ζήτησης και του υψηλού κόστους ζωής. Αυτό δημιουργεί οικονομική πίεση στους παραγωγούς, οι οποίοι ήδη αντιμετωπίζουν αυξημένα κόστη παραγωγής, όπως οι τιμές ενέργειας και τα λιπάσματα. Σε αυτήν την περίπτωση κερδισμένοι βγαίνουν οι παραγωγοί που έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ελκυστικά μεροκάματα, αλλάζοντας εντελώς και τον χάρτη της τιμολογιακής πολιτικής στα μεροκάματα.
Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, οι φετινές καιρικές συνθήκες επηρεάζουν τη συγκομιδή, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να πιέζονται χρονικά, γεγονός που εντείνει την ανάγκη για διαθέσιμο εργατικό δυναμικό.
Η ελληνική γεωργία εξαρτάται σημαντικά από εργάτες γης μεταναστευτικής προέλευσης. Η απουσία ενός μακροχρόνιου σχεδίου διαχείρισης της εργασιακής αυτής δύναμης αφήνει τους παραγωγούς εκτεθειμένους σε τέτοιου είδους κρίσεις. Οι παραπάνω καταστάσεις έχουν οδηγήσει σε πρωτόγνωρες εντάσεις, με πολλούς παραγωγούς να δηλώνουν ότι αδυνατούν να συγκομίσουν την παραγωγή τους, γεγονός που επηρεάζει τόσο την τοπική οικονομία, όσο και την ελαιοπαραγωγή συνολικά.
Επιδοτήσεις
Τα “εφιαλτικά” σενάρια για τη β' δόση
Αντίστροφα μέτρα ο χρόνος για τη β’ δόση των επιδοτήσεων, με τις μεγάλες περικοπές να είναι χαρακτηριστικό και αυτής της καταβολής. Πολλοί αγρότες, όπως τόνισε στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” της “ΚΡΗΤΗ ΤV” ο πρόεδρος Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ Μύρων Χιλετζάκης, θα βρεθούν μπροστά σε μηδενικούς λογαριασμούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την τοπική οικονομία, που περιμένει πώς και πώς το “ζεστό” αγροτικό χρήμα. Μάλιστα, η πίστωση των λογαριασμών θα ξεκινήσει την επόμενη Παρασκευή για την Τράπεζα Πειραιώς και θα ολοκληρωθεί μέχρι τη Δευτέρα, με τα σενάρια να μην είναι καλά, μιας και αρκετοί αγρότες αναμένεται να δουν, δυστυχώς, μηδενικούς λογαριασμούς.
Η ενδιάμεση πληρωμή αφορά την εξόφληση του 30% της βασικής ενίσχυσης του 2024, μαζί µε τις μεταβιβάσεις, αλλά και την πληρωμή της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, καθώς και την ειδική ενίσχυση των γεωργών νεαρής ηλικίας. Όσον αφορά στις μεταβιβάσεις των δικαιωμάτων, η πληρωμή υπολογίζεται περί τα 70 εκατ. ευρώ. Μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, όπως κάθε χρόνο, ακολουθεί η πληρωμή της εξισωτικής αποζημίωσης του 2024, συνολικού ποσού 255 εκατ. ευρώ.
Η ηγεσία του ΥπΑΑΤ έχει δηλώσει ότι γίνεται προσπάθεια να πληρωθούν τα Οικολογικά Σχήματα μέχρι τέλος του 2024.
Πάντως, ο φόβος για μεγάλες περικοπές είναι κάτι παραπάνω από προφανής, με τον αγροτικό κόσμο να περιμένει με αγωνία να δει την πίστωση των τραπεζικών λογαριασμών.
Στη διάρκεια της εκπομπής “Ώρα Αιχμής”, ο πρόεδρος των Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ Μύρων Χιλετζάκης υπογράμμισε πως δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια για βελτίωση της κατάστασης στη β’ δόση, χαρακτηρίζοντας ως «εφιαλτική» την καταβολή που θα έρθει, μιας και σε πολλές περιπτώσεις ίσως είναι και μηδενική.
Στα τεράστια προβλήματα που υπήρξαν λόγω του συστήματος τηλεσκοπικού ελέγχου, του λεγόμενου monitoring, όπου, εξαιτίας των λαθών, πολλά αγροτεμάχια βγήκαν εκτός, αναφέρθηκε ο Μύρων Χιλετζάκης στη διάρκεια της εκπομπής “Ώρα Αιχμής”, ο οποίος θα ζητήσει από τον αρμόδιο υπουργό την απόσυρση του monitoring. Μάλιστα, οι παραγωγοί της Κρήτης ζητούν ασφυκτική πίεση στην κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, για να σταματήσει αυτή η αδικία σε βάρος της Κρήτης. Πάντως, το υπουργείο “δείχνει” τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως τον βασικό αίτιο αυτού του φιάσκου όσον αφορά στις καταβολές, προετοιμάζοντας τους παραγωγούς για ένα ανάλογο φιάσκο τις επόμενες μέρες.
Πηγή : Νέα Κρητη
