Το πρώτο «κρας τεστ», με το ειδικό σύστημα προγνωστικών μοντέλων, για την περιοχή Γεροποτάμου - Πλατύ
Το πρώτο “κρας τεστ” ως προς το νέο καινοτόμο σύστημα πρόβλεψης και αντιμετώπισης φαινομένων ξηρασίας στην Κρήτη με βάση αλγόριθμους εκτίμησης θα αποτελέσουν οι επόμενοι μήνες για τη περιοχή Γεροποτάμου-Πλατύ, για την οποία το προγνωστικό μοντέλο (βασιζόμενο στα δεδομένα του πρώτου εξαμήνου του υδρολογικού έτους 2020-21) του συστήματος δίνει κατάσταση μέτριας ξηρασίας και καθιστά επιτακτική την ανάγκη προσεκτικής χρήσης του νερού.
Για το άκρως ενδιαφέρον καινοτόμο αυτό σύστημα, στο οποίο βασίζεται το στρατηγικό σχέδιο αντιμετώπισης της ξηρασίας στο νησί μας, μίλησε στο “Βήμα” ο ομότιμος καθηγητής Υδραυλικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Κρήτης Γιώργος Τσακίρης, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι το φαινόμενο με τον κίνδυνο της ξηρασίας ειδικά στην Κρήτη είναι διαχρονικό και χρήζει οργανωμένης μέριμνας και αντιμετώπισης με νέες δομές, έξυπνες πρακτικές και ειδικά επιχειρησιακά σχέδια. Όπως αναφέρει ο κ. Τσακίρης, το στρατηγικό σχέδιο αντιμετώπισης του φαινομένου ξηρασίας-λειψυδρίας για την περιφέρεια Κρήτης, το οποίο προσφάτως ολοκληρώθηκε, περιλαμβάνει ένα πρωτότυπο “εργαλείο”: έναν αλγόριθμο εκτίμησης και πρόγνωσης της ξηρασίας.
Βάσει του συγκεκριμένου αλγορίθμου υπολογίζονται ειδικοί δείκτες ξηρασίας με βάση τα δεδομένα των μετεωρολογικών σταθμών. «Σήμερα είμαστε έτοιμοι να προτείνουμε ένα σύστημα εκτίμησης και πρόγνωσης της ξηρασίας, που για πρώτη φορά παρουσιάζεται διεθνώς. Προέκυψε από τη μεγάλη προεργασία μέσω ερευνητικών προγραμμάτων δεκαετιών», τονίζει ο καθηγητής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Η μεθοδολογία και ο αλγόριθμος υπολογισμού οριστικοποιήθηκαν κατά την υλοποίηση του σχεδίου δράσης από τη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, σε συνεργασία με την ανάδοχο ένωση οικονομικών φορέων Seeman Environmental. Με την εφαρμογή τους για την Κρήτη, η εκτίμηση της ξηρασίας αναφέρεται σε τέσσερις περιόδους αναφοράς τριών, έξι, εννιά και δώδεκα μηνών, με αφετηρία την έναρξη του υδρολογικού έτους τον Οκτώβριο κάθε έτους για τις εννιά χωρικές ενότητες (ομάδες υπολεκανών απορροής ποταμών) στις οποίες χωρίστηκε η Κρήτη.
«Ο αλγόριθμος υπολογισμού περιλαμβάνει μια “ρουτίνα” που με γεωστατιστικές μεθόδους μεταφέρει τα σημειακά αποτελέσματα από τους σταθμούς στις χωρικές ενότητες. Για τον χαρακτηρισμό του επιπέδου ξηρασίας, οι δείκτες κατατάσσουν το επίπεδο ξηρασίας σε ήπια, μέτρια, έντονη και ακραία. Στις δύο τελευταίες κατηγορίες απαιτείται η λήψη μέτρων που πρέπει να λαμβάνονται από τα αρμόδια όργανα τα οποία έχουν τη σχετική ευθύνη και να επιτηρείται η εφαρμογή τους από τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς», εξηγεί ο κ. Τσακίρης.
Ετήσια πρόγνωση
Όπως αποδείχτηκε από την ανάλυση των φαινομένων ξηρασίας και στις εννιά χωρικές ενότητες της Κρήτης, είναι δυνατή η πρόγνωση της ξηρασίας ολόκληρης της χρονιάς από τα χαρακτηριστικά της ξηρασίας του πρώτου εξαμήνου κάθε έτους, «με μεγάλη αξιοπιστία, που στις περισσότερες περιπτώσεις που ελέγχθηκαν φτάνει σε επίπεδο βεβαιότητας», υπογραμμίζει ο καθηγητής. Του λόγου το αληθές μένει να αποδειχτεί και σε πραγματικό χρόνο με την πρόγνωση που έχει γίνει για φέτος και αφορά την περιοχή Γεροποτάμου-Πλατύ, για την οποία το προγνωστικό μοντέλο του συστήματος δίνει κατάσταση μέτριας ξηρασίας, βασιζόμενο στα δεδομένα του πρώτου εξαμήνου του υδρολογικού έτους 2020-21. «Η πρόγνωση υποδεικνύει την ανάγκη για προσεκτική χρήση του νερού σε όλους τους τομείς και την εντατική παρακολούθηση της κατάστασης για την επόμενη χρονιά, όπου ακόμη και μέτρια ξηρασία μπορεί να δημιουργήσει μεγάλες ελλείψεις νερού, με δεδομένο το σωρευτικό αποτέλεσμα των δύο ετών», προειδοποιεί ο κ. Τσακίρης.
Διαχρονικό το πρόβλημα στην Κρήτη
Στην Κρήτη, το φαινόμενο της ξηρασίας αποτελεί διαχρονικά έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς κινδύνους του νησιού, που δημιουργεί συνθήκες λειψυδρίας και θέτει περιορισμούς στην ικανοποίηση της ζήτησης νερού για τους οικισμούς, τις τουριστικές εγκαταστάσεις, τη βιομηχανία και τη γεωργία. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Τσακίρης, «σημαντικές έρευνες έχουν γίνει για την απόκτηση γνώσης που σχετίζεται με τις προγνώσεις σε σχέση με τις αλλαγές στα υδρομετεωρολογικά μεγέθη».
Και καταλήγει: «Καιρός είναι να επικεντρωθούμε στους τρόπους αντιμετώπισης και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και να διαμορφώσουμε επιχειρησιακά σχέδια και υποδείγματα καλών πρακτικών για εφαρμογή από νέες κατάλληλες οργανωτικές δομές που πρέπει να δημιουργηθούν».
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΚΛΙΜΑ
Ορατός ο κίνδυνος ερημοποίησης εδαφών
Οι αλλαγές στο κλίμα έχουν σημαντική επίδραση στον κύκλο του νερού. Άλλωστε, οι βροχοπτώσεις έχουν ήδη μειωθεί στη χώρα μας έως και 20%, ιδίως στη Δυτική Ελλάδα, και η ξηρασία έχει ενταθεί, αυξάνοντας τις ημέρες με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία της επικαιροποίησης έκθεσης της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος, για την περίοδο 2050-2100 οι θερμοκρασίες θα είναι μεγαλύτερες από εκείνες που αναμένονταν στην αρχική έκθεση του 2011, καθώς δεν ελήφθησαν επαρκή μέτρα για την ανάσχεση της κλιματικής κρίσης. Αντίστοιχα δυσμενείς είναι και οι προβλέψεις για ξηρασία και ερημοποίηση εδαφών. Οι βροχερές μέρες θα περιοριστούν κατά 10 με 25 ετησίως έως τα τέλη του αιώνα, το κλίμα της Ελλάδας θα γίνει ξηρότερο, με συνέπεια περίπου το 40% της ελληνικής επικράτειας, ιδίως στα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας, να κινδυνέψει έως το τέλος του αιώνα να ερημοποιηθεί.
(Φωτογραφία unsplash)
Πηγή :Nέα Κρήτη
