Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ η Διεύθυνση Δασών Νομού Λασιθίου πρόκειται μέχρι το τέλος του μήνα να αποστείλει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την πιστοποίηση ότι ήλεγξε και ότι ο ανάδοχος του έργου τήρησε τις τεχνικές προδιαγραφές και τις γραμμές του δασικού χάρτη, δηλώνοντας παράλληλα ότι η Υπηρεσία είναι έτοιμη να κάνει την ανάρτησή τους στο Λασίθι. Το υπουργείο θα αποφασίσει την ακριβή ημερομηνία που θα κάνει την ανάρτηση. Όπως είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ ο Διευθυντής Δασών Λασιθίου κ. Μανόλης Συλιγάρδος, οι πληροφορίες που έχει από το υπουργείο, είναι ότι η ανάρτηση του δασικού χάρτη του νομού θα γίνει περί τα τέλη Απριλίου. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών που αφορά το υπόλοιπο 35% της ελληνικής επικράτειας που δεν έχει αναρτηθεί ακόμη, θα γίνει τμηματικά.
Έργο των μελετητών ήταν να λάβουν τις μορφές των εκτάσεων από αεροφωτογραφίες του 1945 και του 2015 και να κάνουν φωτοερμηνεία για το χαρακτήρα των εκτάσεων.
Η όλη διαδικασία συνίστατο στην έρευνα των εκτάσεων που είτε σήμερα είτε στο παρελθόν καλύπτονται από δασική ή χορτολιβαδική βλάστηση σε συνδυασμό με την καταχώρηση πράξεων της διοίκησης, στην κωδικοποίηση των στοιχείων και στην ορθή απεικόνιση τους επί κατάλληλου χαρτογραφικού υλικού, με γνώμονα τις ισχύουσες με το νόμο τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης δασικών χαρτών (ΦΕΚ 2373/Β’/12-7-2017). Με την σύνταξη των δασικών χαρτών, επιχειρείται με βάση τις διαθέσιμες αεροφωτογραφίες και την πραγματική κατάσταση, ο προσδιορισμός του δασικού χώρου και η θέσπιση ενός συστήματος ρυθμίσεων που οδηγεί στον καθορισμό του δασικού χώρου κατά τρόπο ακριβή, αντικειμενικό και οριστικό, διότι θεσπίζονται σύντομες διαδικασίες κρίσης όσον αφορά την εξέταση του χαρακτήρα των καταγραφόμενων δασικών εκτάσεων.
Βέβαια, η φάση αυτή των δασικών χαρτών μπορεί να ολοκληρώθηκε, αλλά όπως εξήγησε μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ η προϊσταμένη του Τμήματος Δασικών Χαρτογραφήσεων της Διεύθυνσης Δασών Λασιθίου Παρασκευή Γοργονοπούλου, οι δασικοί χάρτες θα παρουσιάζουν ελλείψεις γιατί δεν υπάρχει οριοθέτηση αιγιαλού και παραλίας, ρεμάτων, ενώ τα δύο πολεοδομικά σχέδια π.χ. Σητείας και Ιεράπετρας δεν έχουν καταχωρηθεί στους δασικούς χάρτες.
Η «Κτηματολόγιο Α.Ε.». που εκπονεί το Εθνικό Κτηματολόγιο είχε αποστείλει ενημέρωση στους Δήμους να αποστείλουν ψηφιακά τα σχέδια πόλεως αλλά ή δεν τα έστειλαν εμπρόθεσμα ή δεν τα έχουν στείλει. Είναι ανάγκη να καταχωρηθούν και στους δασικούς χάρτες για να μην προκληθεί σύγχυση στη συνέχεια.
Οι ενστάσεις
Η Διεύθυνση Δασών, εκπροσωπώντας το ελληνικό δημόσιο, θα προβεί σε ένσταση, όπως θα κάνει και κάθε πολίτης για την περιουσία του, διεκδικώντας την κυριότητα, βάσει της μορφής που έχουν λάβει οι διάφορες δασωμένες εκτάσεις. Αυτές είναι όσες ήταν από πάντα δασικές, οι εκτάσεις που ήταν πάντα χορτολιβαδικές, οι εκτάσεις που ήταν γεωργικές το 1945 αλλά σήμερα καλύπτονται από δασική βλάστηση πάνω από 15% κλπ.Όπως ενδεικτικά ανέφερε η κ. Γοργονοπούλου, αν μια έκταση καλλιεργείτο μετά το 1975, ο ιδιοκτήτης μπορεί να υποβάλει ένσταση συνοδευόμενη με αποδεικτικά στοιχεία και τότε θα καταχωρηθεί ως μη δασική έκταση. Π.χ. ένα ξενοδοχείο σε έκταση που το 1945 ήταν δασικό, στο δασικό χάρτη χαρακτηρίζεται σήμερα ως ΔΑ, δηλαδή δασικό το έτος 1945 και μη δασικό το έτος 2015-ίσως λόγω εκχερσώσεων που θα ελεγχθεί κατά την διαδικασία των ενστάσεων. Θα προσκομίσει πολεοδομική άδεια, ένα έγγραφο που έλαβε από τη Δασική Υπηρεσία, όταν βάσει του τότε νόμου μπορούσε να προχωρήσει με απλό πληροφοριακό έγγραφο και όχι πράξη χαρακτηρισμού, στην ανέγερση του ξενοδοχείου κλπ. Εάν επιβεβαιωθεί ως «πρόδηλο σφάλμα» στο δασικό χάρτη, θα εξαιρεθεί από το χαρακτηρισμό ως δασικού.
Ελλειψη προσωπικού
Το Τμήμα Δασικών Χαρτογραφήσεων είχε τεράστιο φόρτο εργασίας μέχρι και την κατάθεση της μελέτης αλλά από την ανάρτηση του δασικού χάρτη και μετά το έργο του θα πολλαπλασιαστεί με την υποβολή ενστάσεων. Το Τμήμα, εκτός της προϊσταμένης, διαθέτει ένα μόνο συμβασιούχο δασολόγο που είχε προσληφθεί για ένα 8μηνο και απελύθη τον Αύγουστο 2019 και με συνοπτικό διαγωνισμό επαναπροσλήφθηκε για ένα επιπλέον 5μηνο. Το «Πράσινο Ταμείο» χορήγησε ένα κονδύλι για την πρόσληψη δύο δασολόγων, για ένα εξάμηνο, αλλά υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατική διαδικασία, που θα πρέπει να διεκπεραιώσει το ελάχιστο προσωπικό της Υπηρεσίας. Θα μπορούσε το υπουργείο να προσλάβει ένα ικανό αριθμό δασολόγων, με σύμβαση 3-4 χρόνια ώστε να ολοκληρωθεί χωρίς διακοπές, εμπλοκές και άλλες καθυστερήσεις ο κυκεώνας κατάθεσης των ενστάσεων και του πλήθους παραστατικών, που θα ακολουθήσει από τους πολίτες κατά τη διαδικασία των διαδοχικών αναρτήσεων των δασικών χαρτών.Χαρακτηριστικά του Ν. Λασιθίου
Όπως συμπεραίνουν οι μελετητές, η περιοχή της ΠΕ Λασιθίου χαρακτηρίζεται από: ιδιαίτερα έντονο ανάγλυφο, εκτεταμένες εκτάσεις με βραχώδη μορφή στις οποίες υπάρχουν μικροθέσεις με βαθύ έδαφος με καλλιέργειες, εκτεταμένες εκτάσεις με μικτή μορφή αγροτικών – δασικών χρήσεων (σπορές, δενδροκαλλιέργειες με ενδιάμεση δασική βλάστηση), εδάφη που εμφανίζονται το 1945 σε πρόσφατη αγρανάπαυση, μερική φρυγάνωση, δάσωση σε ποσοστό κάτω του 15%, εκτεταμένες εκτάσεις με χαρουπιές και αγριελιές, τις οποίες όμως οι κάτοικοι καλλιεργούσαν από παλιά, εκτάσεις οι οποίες, λόγω των ειδικών συνθηκών καλλιέργειας αλλά και των επαναλαμβανόμενων συρράξεων, φαίνονται στους ορθοφωτοχάρτες του 1945 ως εγκαταλελειμμένοι ενώ δεν ήταν, εκτεταμένες γεωργικές εκτάσεις οι οποίες σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί και έχουν δασωθεί μερικώς.Περαιτέρω, κατά την κατάρτιση των δασικών χαρτών λαμβάνονται υπόψη μόνο οι χρονικές στιγμές του 1945 και του 2015, χωρίς να υπάρχουν στη διάθεση του αναδόχου στοιχεία όπως τυχόν εκχερσώσεις εκτάσεων που είχαν δασωθεί σε σχέση με το 1945 ή αεροφωτογραφίες καλύτερης ποιότητας / ευκρίνειας ενδιάμεσων χρονικών στιγμών (π.χ. το 1960), κλπ. Το θεματικό επίπεδο βάσης συμπληρώθηκε με όλα τα στοιχεία και τις διοικητικές πράξεις που προβλέπονταν για την κατάρτιση των δασικών χαρτών (τελεσίδικες αποφάσεις χαρακτηρισμών, αναδασωτέες εκτάσεις). Επιπρόσθετα συμπληρώνονταν οι οριογραμμές των Σχεδίων Πόλεως και των Εποικιστικών εκτάσεων. Γίνεται εμφανές από την ιεράρχηση ότι δόθηκε προτεραιότητα σε πάσης φύσεως διοικητικές πράξεις έναντι των φωτοερμηνευμένων εκτάσεων.
Προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι παραπάνω ιδιαιτερότητες της περιοχής μελέτης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, υπήρξε συνεχή επικοινωνία της μελετητικής ομάδας με τη Διεύθυνση Δασών και πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις γνωριμίας με την περιοχή μελέτης και πλήθος αυτοψιών κατά την φωτοερμηνεία.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στερεοσκοπικής φωτοερμηνείας και απόδοσης οριογραμμών δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων πρόσφατου έτους, τα μέλη της ομάδας πραγματοποίησαν αυτοψία στην περιοχή της μελέτης, που σκοπό είχε την επαλήθευση των αποτελεσμάτων όσον αφορά στη φωτοερμηνεία (μορφή) και την απόδοση των οριογραμμών των εκτάσεων. Η πραγματοποίηση της δεύτερης αυτοψίας κρίθηκε εξαιρετικά αναγκαία, γιατί αποτέλεσε την πιο έγκυρη μέθοδο ελέγχου της αξιοπιστίας της φωτοερμηνείας. Η ανάγκη για αυτοψίες επικεντρώθηκε στις ακόλουθες καταστάσεις:
- Στις εκτάσεις που αποκαλούνταν ως εγκαταλελειμμένοι αγροί. Ήταν πιθανό να εμφανίζονταν εκτάσεις με σαφή οριοθέτηση από ξηρολιθοδομή, οι οποίες όμως δεν καλλιεργούνταν και έτειναν προς χορτολιβαδικό χαρακτήρα. Οι εκτάσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν ως ανέκαθεν άλλης μορφής (ΑΑ) όταν: (α) στις αεροφωτογραφίες του 1945 είχαν σαφώς αγροτικό χαρακτήρα, (β)πραγματοποιήθηκε επίγειος έλεγχος.
- Στα όρια των οικισμών και των σχεδίων πόλης, όπου οι χρήσεις ήταν πιθανό να εμπλέκονται
- Σε περιπτώσεις όπου το χαρτογραφικό υπόβαθρο (ΟΦΧ και Α/Φ) ήταν ποιοτικά κακό, δυσδιάκριτο, είτε καλύπτονταν από σκιές και σύννεφα
- Στις ευρείες κοίτες των ρεμάτων και των ποταμών, όπου οι εκτάσεις μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως χορτολιβαδικές ή άλλης μορφής
- Σε περιοχές δασικές, εντός ευρύτερων αγροτικών ή άλλης μορφής περιοχών ή διανομών
- Σε περιπτώσεις όπου εμφανίζονταν κτίσματα (π.χ. ξενοδοχεία) στα όρια δασικών περιοχών, είτε παραπλεύρως οδών ή αυτοκινητόδρομων σε επαφή με δασικές εκτάσεις κλπ.
- Σε περιπτώσεις όπου εμφανίστηκε μεγάλη διαφορά στη φωτοερμηνεία μεταξύ του ιστορικού και του πρόσφατου Υποβάθρου
- Σε παραλιακές και παράκτιες περιοχές που είτε λόγω βλάστησης (μικτές περιοχές ελαιώνων με πεύκα ή αλληλοεισχώρησης μεταξύ ελιών και μακίας βλάστησης), είτε λόγω οικιστικής πίεσης, εμφανίζονταν δυσχέρειες στην φωτοερμηνεία.
