Την Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2024 ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου και ο Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος Σητείας περπάτησαν μαζί στην περιοχή Πισκοκεφάλου σε μια πεζοπορία που τα συνδύαζε όλα: καλή παρέα, όμορφη φύση, γραφικά ιστορικά χωριά και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους.
Στην κοιλάδα του Σκλαβεδιάκου
Στις 9 το πρωί της Κυριακής στον χώρο συνάντησης μας στο ομώνυμο κεφαλοχώρι, που απέχει 3 χλμ από Σητεία κι υπήρξε φέουδο της ενετοκρητικής οικογένειας των Κορνάρων, μαζευόμαστε γύρω στα 50 άτομα κι απ’ τους δύο συλλόγους, μια δυνατή, θορυβώδης παρέα. Κι η πορεία αρχίζει χωρίς καθυστέρηση! Ακολουθούμε τον χωματόδρομο ως το ρυάκι του χείμαρρου Σκλαβεδιάκου και περπατάμε παράλληλα με αυτό. Ο Δήμος Σητείας μετά τις πρόσφατες πλημμύρες, έχει ανοίξει με μηχανήματα την κοίτη, όμως νερό δεν υπάρχει δυστυχώς ούτε για δείγμα κι αυτή παραμένει ξερή και σκονισμένη. Παρά την άνυδρη χρονιά η κοιλάδα ωστόσο δε χάνει τη γραφικότητά της με τα ψηλά πλατάνια, τους ρίκινους, τα εσπεριδοειδή, τις ροδιές, τις χαρουπιές, τις ελιές. Ο λευκός ασβεστόλιθος αναδεικνύει όλου τους υπόλοιπους χρωματισμούς της φύσης. Πρώτο σημείο θέασης το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου κι αμέσως από δίπλα ο εγκαταλελειμμένος οικισμός του Σκλαβεδιάκου, που δίνει το όνομα του στον χείμαρρο, με τα εντυπωσιακά ερείπιά του πνιγμένα στην πρωινή χαρά.
Μετά από μία ώρα πορεία κατεβαίνουμε σε μια κοίτη στρωμένη από πεσμένα φθινοπωρινά φύλλα. Από εδώ θα προσεγγίσουμε τον παραδοσιακό οικισμό του Κυμουριώτη με τα όμορφα αναπαλαιωμένα κτίρια, ένα ιδανικό ησυχαστήριο για τους λιγοστούς κατοίκους, που έρχονται κυρίως Σαββατοκύριακα και διακοπές. Μετά προχωράμε στην παρακείμενη πηγή «Λαψανάρι», όπου τρέχει ακόμα λίγο νερό. Στο καταπράσινο μέρος σώζονται ερείπια νερόμυλων, όμως σήμερα το ρέμα μαζεύεται από γεώτρηση για την ύδρευση της Σητείας κι η εύφορη κοιλάδα ολοένα κι αποστραγγίζεται. Θα περάσουμε δίπλα από περβόλια με εσπεριδοειδή και αγροικίες προς το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας σε γειτονικό λόφο. Από εδώ μπορεί κανείς να δει την ομορφιά όλης της κοιλάδας και του Κυμουριώτη, καθώς και τα γειτονικά χωριά της Σκοπής και του Χαμαιζίου, αλλά και το Παρασπόρι αν ανεβεί λίγο ακόμα.
Στα Αχλάδια και τον θολωτό τάφο
Έπειτα με αγροτικό δρόμο ανεβαίνουμε στα Αχλάδια. Όμορφο ιστορικό χωριό, 9 χλμ από τη Σητεία. Η ομάδα ξεκουράζεται κι ανασυντάσσεται μετά την μισάωρη περίπου ανηφόρα στην κεντρική πλατεία, που έχει αναπαλαιώσει ο δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, δίπλα στο παλιό δημοτικό και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Εδώ κάποιοι θα μας αφήσουν, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας θα συνεχίσει, κινούμενο από την περιέργειά του να δει τον θολωτό τάφο, για τον οποίο θέλουμε ακόμα άλλη μισή ώρα ανηφόρα!
Ξεκινάμε ξανά περνώντας μέσα από το γραφικό χωριό. Αρχικά από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, όπου έγινε σφαγή 300 χριστιανών από τα γύρω χωριά το 1821 -έμεναν πολλοί μουσουλμάνοι εδώ κάποτε, βρίσκεται πιο πέρα και η μισογκρεμισμένη οικεία του Πασά. Έπειτα κατηφορίζοντας στα όμορφα σοκάκια, θα κατευθυνθούμε στην «τούρκικη» συνοικία, τη «Βάγκα», όπου σώζονται οι δύο κρήνες: η παλιότερη οθωμανική του 19ου αιώνα και μία νεότερη με επιγραφή ανέγερσης το 1932. Κατόπιν θα διασχίσουμε τους παλιούς μαχαλάδες και θα περάσουμε απέναντι από τον επαρχιακό δρόμο, συνεχίζοντας με κατεύθυνση ΒΑ από παλιούς δρόμους με εντυπωσιακές ξερολιθιές ανάμεσα από ελαιώνες, ώσπου να φτάσουμε στο ξωκλήσι του Άγιου Βλάσιου, δίπλα στο αιολικό πάρκο του Πλατύβολου απ’ τα μεγαλύτερα της Κρήτης.
Θα κατηφορίσουμε μετά προς τον ασυνήθιστο για την περιοχή μας αρχαιολογικό χώρο, τον μνημειακό θολωτό τάφο του Πλατύσκινου: «Ένας κτιστός δρόμος μήκους 9μ. οδηγεί στην είσοδο του τάφου με το μονολιθικό κατώφλι. Ο θάλαμος είναι κυκλικός με διάμετρο γύρω στα 4 μ. κι ύψος άλλο τόσο. Ο θόλος είναι κτισμένος με μεγάλους ογκόλιθους και έχει σχήμα σχεδόν κωνικό. Ακριβώς απέναντι από την κύρια είσοδο υπάρχει μια μικρότερη ενός ανολοκλήρωτου πλευρικού θαλάμου. Είναι της υστερομινωικής εποχής φτιαγμένος ενδεχομένως από μυκηναίους τεχνίτες κι οπωσδήποτε κατ’ επίδραση της μυκηναϊκής τέχνης. Ανασκάφηκε το 1939 από τον Νικόλαο Πλάτωνα και μέσα βρέθηκαν 3 σαρκοφάγοι κι αρκετά αγγεία». Ευχαριστούμε την κυρία Μεταξία Τσιποπούλου, για τις πληροφορίες και την προτροπή της για την ανάδειξη και συντήρηση του χώρου.
Στο Πισκοκέφαλο του Βιτσέντζου Κορνάρου