Σεπτέμβριος 1944 – Σεπτέμβριος 2024-08-27 80 χρόνια ελευθερίας (;)

Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος

Σύμφωνα με τα ιστορικά αρχεία Ανατ. Κρήτης. Την 8η Σεπτ. 1944, της Παναγίας, ο Γερμανικός στρατός Κατοχής έφυγε από τον Νομό Λασηθίου και από τους Νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνου. Από το Νομό Χανίων «ανεμουρίστηκαν» περί τα τέλη Μαΐου 1945.

Πέρασαν περίπου 84 χρόνια από την κατάληψη της Κρήτης. Από τότε που ο Κρητικός λαός άρχισε να οργανώνει την αντίστασή του ενάντια στους κατακτητές Ιταλογερμανούς. Με ημερομηνία έναρξης την 20ή Μαΐου, όταν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην Κρήτη.

Στην α΄ περίοδο αντίστασης μέχρι τον Απρίλιο του 1943 ενωμένος ο κρητικός λαός, ανεξάρτητα από πολιτικές ή κομματικές τοποθετήσεις, αντιμετώπισε τις αρχές Κατοχής και συνεργάστηκε με τους εκπροσώπους Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής για την επίτευξη του κοινού στόχου.

Όμως μετά το 1943 η στάση του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) άρχισε να διαφοροποιείται ανάλογα με την κατεύθυνση που διευκόλυνε τα μετέπειτα σχέδια των Άλλων (Τσώρτσιλ).

Βέβαιο είναι όμως ότι ο Κρητικός λαός αντιστάθηκε στον Κατακτητή με όλες του τις δυνάμεις. Είτε ανεβαίνοντας στο βουνό, συμμετέχοντας σε ένοπλες ομάδες, είτε μετέχοντας σε οργανώσεις, που είχαν στόχο να κατασκοπεύουν τους Κατακτητές και να μεταφέρουν πολύτιμες πληροφορίες στο Συμμαχικό Στρατηγείο για αξιοποίησή τους.

Στον τομέα της ένοπλης δράσης. Η πρώτη ένοπλη ομάδα ήταν του Μανώλη Μπαντούβα στο Νομό Ηρακλείου (2 Ιουνίου 1941). Ποικιλώνυμες άλλες ομάδες άρχισαν να δημιουργούνται σε όλες τις ορεινές περιοχές της Κρήτης. Εκτός από την επαρχία Σητείας.

Ο λόγος που δεν αναπτύχθηκε ένοπλη αντίσταση στην Επαρχία Σητείας οφείλεται στο ότι:

• Δεν διέθετε, έστω και λίγα, όπλα.
• Ενώ η περιοχή στερείται ορεινών δασωμένων όγκων για ανταρτοπόλεμο.

Όμως με προσπάθειες του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (Σ.Σ.Μ.Α.) οργανώθηκαν ΣΥΝΩΜΟΤΙΚΕΣ (Μυστικές) Υπηρεσίες. Συνεργαζόμενες με τις κατά τόπους πατριωτικές οργανώσεις για συλλογή πληροφοριών. Με στόχο την οργάνωση και εκτέλεση δολιοφθορών σε βάρος του εχθρού.

Δεν υπήρχε Γερμανική Υπηρεσία που να μην έχει διεισδύσει κάποιος πράκτορας του Κινήματος Αντίστασης. Έτσι συλλέγονταν και διαβιβάζονταν στο Σ.Σ.Μ.Α. χρήσιμες πληροφορίες.

Η διαβίβαση γινόταν μέσω κλιμακίων κινητών Ασυρμάτων εγκατεστημένων στα ορεινά της Επαρχίας Σητείας. Οροπέδιο Ζήρου, Μονή Τοπλού, Λίθινες, Σταυροχώρι κ.ά.

Τα Κλιμάκια Ασυρμάτων ΔΕΝ είχαν εξάρτηση από τις ένοπλες αντιστασιακές ομάδες Κρήτης. Υπαγόταν κατευθείαν στο Σ.Σ.Μ.Α. Ήταν η ΜΟΝΑΔΙΚΗ οργανωμένη δραστηριότητα Εθνικής Αντίστασης στην επαρχία Σητείας.

Σε αυτό το συνωμοτικό σχέδιο αντίστασης ποικιλοτρόπως ενεπλάκησαν περίπου 500 άτομα. Κατά πλείστον άντρες στειακής καταγωγής. Εξ’ αυτών περίπου 30 άτομα ξεπλήρωσαν με τη ζωή τους την συμμετοχή τους στην Μυστική Οργάνωση Εθνικής Αντίστασης. Εκ των οποίων οι γνωστότεροί μας, κατά χρονολογία εκτελέσεως, είναι:

Ο δάσκαλος Σταύρος Ασπραδάκης – 1.7.1942 από Ιταλούς

Ο φαρμακοποιός Σήφης Σακκαδάκης – 8.5.1944 στο Σείσι

Ο δικηγόρος Ιωάννης Ιωαννίδης – 11.5.1944 στις Λίθινες

Ο ηγούμενος Γεννάδιος Συλιγνάκης – 21.8.1944 στα Χανιά

Ο ιερομόναχος Καλλινικος Παπαθανασάκης – 21.8.1944 στα Χανιά

Και από τις γυναίκες:

Η Τερψιχόρη Βλάχου την 3.7.1944 στα Χανιά και

Η Ελένη Μαρκετάκη την 3.7.1944 στα Χανιά.

Πλην του Σταύρου Ασπραδάκη που εκτελέστηκε από Ιταλούς, όλοι οι άλλοι εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς.

Οι ηρωίδες Βλάχου και Μαρκετάκη συμμετείχαν στη Συνωμοτική Ομάδα των (6) γυναικών που συγκροτούσαν οι:

1. Βιργινία Γαλανουδάκη (Κανέλλου)
2. Μαρία Χρυσουλάκη (Βλάχου)
3. Κατίνα Ελευθεράκη (Παπαδάκη)
4. Τερψιχόρη Αδαμάκη (Χατζοπούλου)
5. Τερψιχόρη Βλάχου
6. Ελένη Μαρκετάκη

από τις οποίες η Κατίνα Ελευθεράκη, αιχμάλωτη, οδηγήθηκε στα στρατόπεδα του Άουσβιτς. Ενώ η Βιργινία Γαλανουδάκη καταδικάστηκε από τους Ιταλούς.

Να επισημάνουμε. Και αυτός είναι ο πυρήνας του σημερινού μας δημοσιεύματος. Ότι η Βιργινία Γαλανουδάκη, όχι στειακιά, συμμετείχε ενεργά και κατ’ εξακολούθηση ως πληροφοριοδότρια στη Συνωμοτική Ομάδα Αντίστασης στην επαρχία Σητείας.

Η Βιργινία Γαλανουδάκη. Μια πολυσχιδής γυναικείας προσωπικότητα. Αφιερωμένη ψυχή τα και σώματι στην Πατρίδα. Στην κοινωνία., Στον ανήμπορο άνθρωπο. Στον λεπρό. Στον φτωχό. Στον κατατρεγμένο. Στον αδικημένο.

Μέσω του δημοσιεύματος στο «Σαλόνι» της ΑΝΑΤΟΛΗΣ (7-8-2024) από τον συμπαθέστατο δημοσιογράφο κ. Λεωνίδα Κλωντζά. Και στη «ΝΕΑ ΕΠΑΡΧΙΑ» (6-8-2024) με σχετική αναφορά στη Βιργινία Γαλανουδάκη ζητάμε αν κάποιος διαθέτει στοιχεία, έστω και προφορικές διηγήσεις να μας τα δώσει (Γ. Αλεβίζος 6944697151 και email: alevigeo@yahoo.gr) . Ώστε αφού συγκετρώσουμε επαρκές υλικό, να προχωρήσουμε στην έκδοση βιβλίου, με κεντρικό πρόσωπο την Βιργινία Γαλανουδάκη. Και επαρκή βεβαιωμένα στοιχεία για την Συνωμοτική Αντίσταση στην Ανατ. Κρήτη.

Γιώργος Αλεβίζος