Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος
ΛΟΑΤΚΙ (LGBTQ): (Λ)εσβίες (Ο)μοφυλόφιλοι (Α)μφιφυλόφιλοι (Τ)ρανς (Κ)ουϊάρ (Ι)ντερσέξ
Ανεμοκυκλοπόδης: γρήγορη κίνηση ανδρογύνου. Λεξιπλάστης ο Βιτσέντζος Κορνάρος (Ερωτόκριτος).
Ο φιλόσοφος Πλάτων (428-347 π.Χ.). Στην εποχή της βιολογικής του ακμής (45 ετών). Το 385 π.Χ. συνέγραψε το «Συμπόσιον». Μετά την 8χρονη (407-399) δραστηριότητά του κοντά στον Σωκράτη (470-399 π.Χ.).
Ίδρυσε το 387 π.Χ. την γνωστή Ακαδημία. Στην οποία έδωσε τη γνησιότερη, τη βαθύτερη σκέψη του. Και τη μέθοδο της φιλοσοφικής έρευνας. Λίγο μετά την ίδρυση της Ακαδημίας έγραψε το Συμπόσιον. Με σκοπό συγγραφής να διερευνηθεί το φαινόμενο «Έρως» και η λειτουργία του στην ανθρώπινη ζωή.
Στα πλατωνικά έργα οι έννοιες έρως και εραστής τοποθετούνται στο ίδιο υψηλό επίπεδο με τις έννοιες φιλοσοφία και φιλόσοφος. Η πρωταρχική σημασία που δίνει ο Πλάτων στον έρωτα για την άνοδο του ανθρώπου σε υψηλότερο υπαρξιακό επίπεδο, είναι εκείνη που οδήγησε τους μεταγενέστερους, να τον αποκαλέσουν «Πλάτων ο Ερωτικός».
Ο συνήθης τόπος των πλατωνικών διαλόγων είναι χώροι εξωτερικοί. Κυρίως από τους δημόσιους της Αθήνας. Όπως Αγορά, Λύκειον, γυμναστήρια κ.ά. Ενώ οι διάλογοι που τοποθετούνται σε κλειστούς χώρους είναι εκείνοι που απαιτούν συνθήκες ανετότερες για διεξαγωγή παρατεταμένων συζητήσεων.
Το Συμπόσιον έχει σκηνικό την οικία του Αγάθωνος. Κοντά στο κέντρο της Αθήνας.
Για τα πρόσωπα του διαλόγου ο Πλάτων είχε τη δυνατότητα να αναπτύξει τους στοχασμούς του. Για την ουσία και τη λειτουργία του φαινομένου έρως με τον συνήθη τρόπο: Ένα διάλογο με κεντρικό πρόσωπο τον Σωκράτη. Και συνομιλητή άλλο ή άλλα πρόσωπα. Με τη δοκιμασμένη διαλεκτική του.
Από τα συμμετέχοντα πρόσωπα είχαν πεθάνει. Ο Αλκιβιάδης (404), Αγάθων (401), Σωκράτης (399), Αριστοφάνης πριν το 386.
Ο Πλάτων. Για να υπηρετηθεί καλύτερα η καλλιτεχνική του ιδιαιτερότητα. Για να περνά το φιλοσοφικό του στοχασμό με τον πιο ελκυστικό τρόπο. Για να δείξει την αδυναμία όλων των άλλων απόψεων. Που ήταν δυνατόν να διατυπωθούν στην εποχή του. Αυτές τις αδυναμίες ο Πλάτων τις κατένειμε στα διάφορα πρόσωπα που είχε καλέσει στο Συμπόσιον. Και ήταν ο Απολλόδωρος. Ο Γλαύκων. Ο Αριστόδημος. Ο Παυσανίας. Ο Αριστοφάνης. Ο Φαίδρος. Ο Ευρυξίμαχος. Ο Αλκιβιάδης. Οικοδεσπότης ο Αγάθων. Κεντρικό πρόσωπο ο Σωκράτης με αντιπαράθεση την κατάθεση της Διοτίμας.
Ο Σωκράτης. Η σημαντικότερη πνευματική και ηθική προσωπικότητα του αρχαιοελληνικού κόσμου. Με κύρια χαρακτηριστικά του η οικειότητα προς όσους τον πλησίαζαν. Η άρνησή του να δεχθεί μισθό. Η δραστική αξιοποίηση της ειρωνείας του και της «μαιευτικής», με την οποία έφερνε στο φως τη γνώση που προϋπήρχε στο συνομιλητή του. Εκμαιεύοντας την από αυτόν με δεξιοτεχνία έμπειρης μαίας.
Η αποτίμηση της προσφοράς του Σωκράτη στην εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος. Δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι ο ίδιος από πεποίθηση. Δεν άφησε κανένα γραπτό κείμενο. Όπως και ο Ιησούς Χριστός. Εν αντιθέσει ο συνομίληκος του Ιησού, ο Απολλώνιος ο Τυαννεύς (από τα Τύαννα της Καππαδοκίας), άφησε συγγράμματα στα οποία, ουδέν περί υπάρξεως Ιησού αναφέρει.
Επιστρέφοντας στους συνδαιτημόνες-συμπότες του Πλάτωνος. Ο Παυσανίας, όταν ήρθε η σειρά του. Στο θέμα «Έρωτος έπαινος» καταθέτει (περίληψις μας)… Τελικά αποδεικνύεται ότι ο μόνος έρωτας που θεωρείται ωραίος στην Αθήνα. Είναι ο έρωτας του εραστή για το αγαπημένο του αγόρι. Και που εκπληρώνει τους ακόλουθους όρους:
Να είναι εραστής χρηστός. Και ο έρωτάς του να εκδηλώνεται με κοσμιότητα.
Να είναι έρωτας περισσότερο του μόνιμου και της ψυχικής ομορφιάς. Η διάρκειά του να έχει «ξυμμετρηθεί» (Θουκυδίδης) με τον βίο του εραστή. Αφού μόνο ο χρόνος τεκμηριώνει τη γνησιότητα του αισθήματος.
Ο καθοριστικότερος όμως όρος είναι ο σκοπός που υπηρετείται από τον κόσμιο έρωτα. Να αναλάβει εθελοντικά ο εραστής να μεταδίδει με κάθε τρόπο στον ερωμένο. Τη γνώση και την αρετή., βελτίω ποιείν. Ώστε η παιδεραστία να ταυτιστεί με την φιλοσοφία.
Και όταν ο ερωμένος δεχτεί με τους ανωτέρω όρους. Να ικανοποιεί τον πόθο του εραστή του. Τότε όχι μόνον δεν δέχεται μομφές. Αλλά ακόμα και αν εξαπατηθεί για την ηθική ποιότητα του εραστή του. Η απάτη του είναι συγγνωστή, ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις του κανόνα συμπεριφοράς των Αθηναίων.
Τηρουμένων αυτών των όρων, κατά Παυσανίαν, ο ομοφυλοφιλικός έρωτας είναι κάτι το όμορφο και επαινετό. (Και αποδεκτός από την αρχαιοαθηναϊκή κοινωνία).
Αισθητά από τον λόγο του Παυσανία διαφοροποιείται ο λόγος του Αριστοφάνη. Ο οποίος προσγειώνει το φαινόμενο έρως στον ανθρώπινο κόσμο.
Ο Αριστοφάνης. Χαρισματικός στη δημιουργική φαντασία. Δεξιοτέχνης στην παρωδία. Κατά το πρότυπο των «θεογονιών» δημιουργεί έναν ευφάνταστο γενεαλογικό μύθο. Για την πρώτη κατάσταση του ανθρώπου. Και τη δραματική κατάτμηση του αρχικού ενιαίου διπλού ανθρωπίνου όντος.
Αναφέρεται στην «φύσιν» του πρωταρχικού διπλού κυλινδρικού ανθρωπίνου όντος. Που παρουσίαζε όχι δύο. Αλλά τρία γένη: α) αρσενικό-αρσενικό, β) θηλυκό-θηλυκό και γ) αρσενικό-θηλυκό (ανδρόγυνο).
Το παρουσιαστικό του κάθε τέτοιου ανθρώπου ήταν στρογγυλό. Η ράχη σχημάτιζε περιφέρεια. Το ίδιο και η μέση. Με (4) χέρια και (4) σκέλη. Δύο πρόσωπα σε σβέρκο κυλινδρικό. Μεταξύ τους ολόιδια. Πάνω από τα (2) αυτά πρόσωπα, είχε ένα κεφάλι με (4) αυτιά. Είχε (2) γεννητικά όργανα. Κι όλα τα υπόλοιπα ανάλογα, όπως καθένας μπορεί να φανταστεί.
Αυτά τα ανθρώπινα όντα μπορούσαν όρθια να μετακινούνται προς όποια διεύθυνση ήθελαν. Κι όταν ήθελαν να τρέξουν. Έτρεχαν όπως οι σαλτιμπάγκοι να στριφογυρίζουν και να κάνουν ακροβατικά.
Κάτι σαν του ΑΝΕΜΟΚΥΚΛΟΔΗΔΕΣ. Που αναφέρει ο Βιτσέντζος Κορνάρος κάπου στον Ερωτόκριτο.
Ο λόγος που τα ανθρώπινα φύλλα ήταν (3) και αυτού του είδους. Ήταν ότι στην αρχή το αρσενικό ήταν βλαστάρι του Ήλιου. Το θηλυκό ήταν βλαστάρι της Γης. Και το αρσενικοθήλυκο βλαστάρι της Σελήνης που έχει πάρει και από τα δύο αυτά ουράνια σώματα.
Αυτά τα (3) όντα είχαν φοβερή δύναμη και ρώμη ώστε να πάρουν τα μυαλά τους αέρα. Να σκαρφαλώσουν στον ουρανό. Για να πέσουν πάνω στου θεούς.
Συσκεπτόμενος με τους θεούς ο Δίας. Πώς να αντιμετωπίσουν τους ουράνιους ανεμοκυκλοπόδηδες. Χωρίς όμως να τους σκοτώσουν, όπως τους Γίγαντες. Γιατί αν τους αφανίσουν από τη γη. Τότε ποιος θα πρόσφερε λατρεία και θυσίες στους θεούς. Ούτε όμως και να τους αφήσουν ατιμώρητους.
Και τότε ο Δίας βρήκε τη λύση. Να χάσουν οι ανεμοκυκλοπόδηδες τη μεγάλη τους δύναμη. Και είπε: θα κόψω τον καθένα τους στα δύο. Έτσι θα γίνουν λιγώτερο δυνατοί και πιο χρήσιμοι για μας. Αφού θα είναι περισσότεροι.
Πίστευε ο Αριστοφάνης ότι ο Έρωτας περισσότερο από κάθε άλλο θεό, τρέφει τα πιο φιλάνθρωπα αισθήματα, καθώς παραστέκεται στον άνθρωπο. Και γιατρεύει όλα εκείνα που με τη θεραπεία τους θα μπορούσε το ανθρώπινο γένος να χαρεί την πιο μεγάλη ευτυχία. Τον έρωτα.
Και συνεχίζει ο Αριστοφάνης: Αφότου η ανθρώπινη φύση σχίστηκε σε (2) κομμάτια, το καθένα από αυτά, ποθώντας το άλλο. Τον μισό εαυτό του. Έτρεχε να το συναντήσει και τύλιγαν τα χέρια τους. Σφιχταγκαλιάζονταν, λαχταρώντας να γίνουν ένα.
Τόκανε δε αυτό ο Δίας με τέτοιο τρόπο, ώστε αν ο άντρας συναντούσε γυναίκα, με το σφιχταγκάλιασμα, να γεννοβολήσουν. Να μη χαθεί η ράτσα.
Αν ο αρσενικός συναντούσε αρσενικό, από το αγκάλιασμα, να τους ερχόταν μπούκωμα. Να σταματούσανε για λίγο. Να επέστρεφαν στις δουλειές τους. να καταπιάνονταν με τις ανάγκες της ζωής.
Έτσι ξαναρίζωσε ο έρωτας από την μακρινή εκείνη εποχή. Και με αυτόν ξαναβρίσκει την ενότητά της, η πρώτη μας φύση. Αφού ο καθένας μας είναι το μισό από ολόκληρο άνθρωπο. Και ποτέ δεν κουράζεται ο άνθρωπος να αποζητά το άλλο μισό του.
Κι έτσι, όσοι άντρες είναι μέρος από το αρσενικοθήλυκο, είναι οι γυναικάδες, που πατούν το στεφάνι τους. Το ίδιο και οι γυναίκες, που είναι ερωτιάρες και μοιχαλίδες.
Όμως οι γυναίκες, που είναι το μισό από ολόκληρη γυναίκα, δεν γυρίζουν να δουν άντρα. Περισσότερο τις έλκουν οι γυναίκες, οι λεσβιάζουσες.
Τέλος, όσοι είναι το μισό από ολόκληρον άντρα, κυνηγούν τους αρσενικούς. Κι όσο είναι παιδιά αγαπάνε τους άντρες. Και χαίρονται να πλαγιάζουν μαζί τους. να βρίσκονται στην αγκαλιά τους. Αυτά δε είναι τα πιο προκομμένα αγόρια και παλλικαράκια. Αφού από τη φύση τους είναι εξαιρετικά αντρειωμένα. Κι ότι κάνουν δεν το κάνουν από ξετσιπωσιά. Αλλά γιατί έχουν το θάρρος, την αντρειοσύνη και την αρρενωπότητα να δείχνουν τον ενθουσιασμό τους για τον όμοιό τους.
Συνεχίζοντας ο Αριστοφάνης για τους άντρες με άντρες, λέει, ότι όταν μεγαλώσουν δείχνονται άντρες με αξιοσύνη στα πολιτικά. Όταν όμως αντρωθούν γίνονται παιδεραστές. Χωρίς να νοιάζονται για γάμο και πατρότητα. Κι αν το κάνουν είναι επειδή τους υποχρεώνει το έθιμο. Διαφορετικά θα ήταν ευχαριστημένοι να ζήσουν όλη τους τη ζωή άντρες με άντρες. Γεροντοπαλλήκαρα. Καθότι ένας τέτοιος άνθρωπος νοιώθει έρωτα για τους ερωμένους και τους εραστές του. Αφού πάντοτε ενθουσιάζεται με ότι του είναι συγγενικό.
Το πόσο φιλοσοφικά επίκαιρος είναι ο Πλάτων. Με τον δια μέσω του Αριστοφάνη πλάγιο λόγο του (τάδε έφη) Νομίζουμε δεν χωρεί αμφισβήτηση.
Γιώργος Αλεβίζος
Μάιος 2024
