Με θέμα «SOS εκπέμπει το Φοινικόδασος του Βάι υπό την απειλή του κόκκινου σκαθαριού» κατετέθη ερώτηση από την Ελληνική Λύση στην Ελληνική Βουλή.
Την ερώτηση κατέθεσε ο Βουλευτής Α΄ Αθηνών Βασίλειος Γραμμένος προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τον Υπουργό Περιβάλλοντος κι Ενέργειας. Στο κείμενο της ερώτησης επισημαίνεται η μεγάλη απογοήτευση και ανησυχία που έχει προκαλέσει το γεγονός ότι το μοναδικό Φοινικόδασος της Ευρώπης, αυτό στο Βάι, μοναδικού φυσικού κάλους και πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών, έχει προσβληθεί από το κόκκινο σκαθάρι. Τονίζεται ότι παρά τις ευοίωνες προβλέψεις των ειδικών, οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι οι φοίνικες του Θεόφραστου, δηλαδή η ποικιλία των φοινίκων του συγκεκριμένου φοινικοδάσους δεν απειλούνταν λόγω της σκληρότητας του κορμού τους, εντούτοις όπως διαπιστώθηκε, το σκαθάρι βρήκε τρόπο να εισχωρήσει στο φλοιό των φοινίκων, από τον περασμένο Σεπτέμβριο κι εν μέσω Χειμώνα έως σήμερα με αποτέλεσμα την προσβολή φοινικόδεντρων στο Βάι -όπως έχει διαπιστωθεί από την Διεύθυνση Δασών Λασιθίου.
Η πρόταση του ΕΛΓΟ – Δήμητρα
Εντός ολίγων ημερών δόθηκαν απαντήσεις από την πλευρά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, δημιουργώντας ωστόσο περισσότερα μάλλον ερωτήματα. Συγκεκριμένα στις 25 Ιανουαρίου (σε λιγότερο από μία εβδομάδα δηλαδή) το Γραφείο Διοίκησης και Γραμματείας ΔΣ ΕΛΓΟ- Δήμητρα σε έγγραφό του προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, απαντά (κατά το μέρος που αφορά στον ΕΛΓΟ-Δήμητρα) ότι το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ) πραγματοποίησε αυτοψίες σε διάφορους βιότοπους της Κρήτης όπου φύεται ο ενδημικός φοίνικας Phoenix theophrasti, οι οποίες έδειξαν προσβολές από το σκαθάρι του φοίνικα. Το Εργαστήριο Δασικής Εντομολογίας του ΙΜΔΟ αναπτύσσει βιολογικές μεθόδους αντιμετώπισης του κόκκινου σκαθαριού, αλλά, επειδή οι φοίνικες αυτοί υπάρχουν και σε άλλες περιοχές της χώρας (π.χ. Ρούκουνας, Ανάφης, Κυκλάδων) προτείνεται -όπως αναφέρεται- η ανάθεση έργου στον ΕΛΓΟ-Δήμητρα για 3 έτη, με κόστος περίπου 100.000 ετησίως. Η προτεινόμενη αντιμετώπιση θα γίνει με τεχνολογία, που έχει ήδη αναπτύξει ο ΕΛΓΟ-Δήμητρα /ΙΜΔΟ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πάτρας και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
– Η συγκεκριμένη πρόταση είναι γνωστή στις αρμόδιες κι εμπλεκόμενες υπηρεσίες και φορείς; Έχει γίνει δεκτή από τα αρμόδια υπουργεία;
Αποχαρακτηρίστηκε από επιβλαβής οργανισμός καραντίνας
Σε απαντητικό έγγραφο επίσης στην ερώτηση του κ. Γραμμένου από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (για θέματα όπως αναφέρεται αρμοδιότητας του Υπουργείου) επισημαίνεται ότι το έντομο Phynchophorus ferrugineus, που προσβάλει τα φοινικοειδή, αποτελούσε επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την χώρα μας και την ΕΕ μέχρι και το έτος 2018, οπότε, λόγω της ευρείας εξάπλωσής του στον Ενωσιακό Χώρο, αποχαρακτηρίστηκε από επιβλαβής οργανισμός καραντίνας, με την Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) αριθ 2018/490. Ο αποχαρακτηρισμός του σημαίνει ότι η επιτήρηση και η καταπολέμηση του εντόμου δεν βρίσκεται υπό τον επίσημο έλεγχο του Κράτους, ενώ δεν προβλέπονται επίσημα υποχρεωτικά μέτρα εξάλειψης του. Ο προγραμματισμός -αναφέρεται -της γενικότερης αντιμετώπισης του εντόμου και η εκπόνηση σχετικών προγραμμάτων ελέγχου σε δασικές περιοχές λαμβάνει χώρα υπό την εποπτεία του συνερωτώμενου Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των Τοπικών Δασικών Υπηρεσιών (Δασαρχείων και Διευθύνσεων Δασών).
– Από το 2019 όπου πλέον το έντομο δεν αποτελούσε επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την χώρα μας και μέχρι πρόσφατα- ισχύει άραγε ακόμα; -ποιός ή ποιοί, υπουργεία, υπηρεσίες, αυτοδιοίκηση, προχώρησαν και σε τί ενέργειες για την προστασία του φοινικοδάσους στο Βάι από την εισβολή του κόκκινου σκαθαριού; Δεδομένου ότι ήταν γνωστό ότι το σκαθάρι συνέχιζε να προσβάλει φοίνικες στην περιοχή, δεν κρίθηκε σκόπιμο να υπάρξει μία μέριμνα ή να εφαρμόζονται τα πρωτόκολλα καταστροφής των προσβεβλημένων φοινικοειδών, ανεξάρτητα αν το έντομο είχε αποχαρακτηριστεί ως καραντίνας, ώστε να αποφευχθεί ενδεχομένως η διασπορά του;
Δεν γνωρίζει το Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο;
Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διαβιβάζει ως απαντητικό έγγραφο στην ερώτηση του κ. Γραμμένου και σχετικό έγγραφο του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι από στοιχεία της επιστημονικής βιβλιογραφίας και πειραματισμό που έχει πραγματοποιηθεί και στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, έχει διαπιστωθεί ότι ο Φοίνικας του Θεόφραστου εμφανίζει αντοχή στην προσβολή από τον ρυγχοφόρο, ωστόσο είναι δυνατό να προσβληθεί, ειδικά σε συνθήκες μεγάλης πίεσης πληθυσμού του εντόμου στην πιο ευάλωτη νεαρή βλάστηση παραφυάδων που αναπτύσσονται από τη βάση του φυτού στο συγκεκριμένο είδος.
«Όσον αφορά τη λήψη μέτρων προστασίας /αντιμετώπισης του εντόμου στο Φοινικόδασος του Βάι, θα πρέπει να μας γίνουν γνωστά τα επίσημα στοιχεία από την αυτοψία σχετικά με τη διάγνωση της προσβολής, τα συμπτώματα, το μέγεθος /έκταση της προσβολής στους φοίνικες κλπ. Ωστόσο, ενδεικτικά αναφέρονται μέτρα που εφαρμόζονται για την φυτοπροστασία από το έντομο στον Κανάριο Φοίνικα μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, όπως αυτά της εξυγίανσης με αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος στην περίπτωση περιορισμένης έκτασης προσβολής…».
– Ακόμα και μετά τα μέσα Ιανουαρίου του 2024 αναφέρεται ότι «ο Φοίνικας του Θεόφραστου εμφανίζει αντοχή στην προσβολή από τον ρυγχοφόρο, ωστόσο είναι δυνατό να προσβληθεί». Δεν γνωρίζει το Μπενάκειο ότι από τα τέλη Αυγούστου του 2023 διαπιστώθηκε η πρώτη προσβολή σκαθαριού στο Βάι και μάλιστα σε δέντρο μεγάλης ηλικίας στην είσοδο του πάρκινγκ, όπως αναφέρθηκε στην πρόσφατη ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δ.Σ. Σητείας; Ότι μέχρι και την ημέρα διεξαγωγής της σύσκεψης, κατά τα λεγόμενα της Δασικής Υπηρεσίας, τα προσβεβλημένα δέντρα ήταν πάνω από 60 στο Φοινικόδασος; Γιατί δεν είχαν γίνει γνωστά στο Μπενάκειο, όπως αναφέρεται στο έγγραφο -υποθέτουμε τουλάχιστον μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2024 που κατατέθηκε η ερώτηση- τα επίσημα στοιχεία από την αυτοψία, όσον αφορά στην λήψη μέτρων προστασίας /αντιμετώπισης του εντόμου στο Φοινικόδασος Βάι;
Οι παραπάνω απαντήσεις και τα απαντητικά έγγραφα προέρχονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος στον υπουργό του οποίου επίσης απευθύνεται η ερώτηση του κ. Γραμμένου έχει απαντήσει; Αν όχι γιατί;
Υπάρχει σχέδιο και γιατί δεν εφαρμόστηκε;
Όπως προαναφέρθηκε, πολλά είναι τα ερωτήματα τα οποία θέτουν και οι πολίτες σε ό,τι αφορά το φλέγον θέμα της διαχείρισης της κατάστασης διαχρονικά και σήμερα, για το σκαθάρι και το Φοινικόδασος. Για παράδειγμα, υπάρχει κατατεθειμένο σχέδιο ολοκληρωμένο για την αντιμετώπιση του Rhynchorus ferrugineus από επιστημονικούς φορείς κι αν ναι, γιατί δεν εφαρμόστηκε;
Τί έχει γίνει ή δεν έχει γίνει και γιατί, σε ό,τι αφορά το θέμα του ιδιωτικού φυτωρίου φοινικοειδών δίπλα στο Βάι; Του οποίου η ύπαρξη -όπως τονίζουν οι πολίτες- αποτελεί ωρολογιακή βόμβα…
Πότε επιτέλους τα αρμόδια υπουργεία, οι εποπτευόμενοι φορείς θα ενεργοποιηθούν στην κατεύθυνση της προστασίας του οικοσυστήματος στο σύνολο του, εφαρμόζοντας διαχειριστικά σχέδια που έχουν εκπονηθεί έχοντας ανάλογο κόστος;
Και τελικά, αυτήν την ώρα, στο και πέντε δηλαδή, υπάρχει υπεύθυνο κράτος, υπουργείο, υπηρεσία, περιφέρεια, δήμος ή άλλος φορέας, που να είναι υπεύθυνος για την προστασία του φοινικόδασος Βάι;
ΜΑΡΙΖΑ ΨΑΡΑΚΗ
Πηγή : Ανατολή
