Συνέντευξη με τη χορευτική ομάδα Quo Vadis

Οι παραστάσεις θα πραγματοποιηθούν στις 04 και 05 Δεκεμβρίου στο Πολύκεντρο Σητείας

Quo Vadis

Τι θα γινόταν αν αποφάσιζαν οι θεατές αντί για τον χορογράφο;
Παίζοντας με τις πιθανότητες, η ομάδα της Quo Vadis  “δίνει” το μικρόφωνο στο κοινό ρωτώντας το  «Γιατί Τέχνη; Γιατί Καλλιτέχνης ;» και καλώντας το να έρθει σε επαφή με την γνώμη  του, να δει αλλά και να πράξει. Σε μια περίοδο που οι επιλογές μας συνεχώς μειώνονται, η χορογράφος του “the Show! a real time creation” Ζαφειρία Τσιρακάκη,

δημιουργεί  μια  παράσταση  την οποία  οι συντελεστές της περιγράφουν ως ένα  παζλ που η συνολική του εικόνα αποκαλύπτεται στο τέλος. Κοινό, χορευτές, μουσικός, ηθοποιός & φωτιστής “δημιουργούν  με “συλλογική  ευθύνη” ένα έργο  που μετασχηματίζεται συνεχώς , αναδύοντας αναμνήσεις και εντυπώσεις που  βιώνουμε στην νέα πραγματικότητα την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και να ανταπεξέλθουμε.

 

Συνέντευξη: Βαρβάρα Μπαρδακά

Απαντούν: Ζαφειρία Τσιρακάκη, Μαρίνα Σασλή, Σοφία Πουχτού, Ορέστης Αλεξιάδης, Χρήστος Στα Μαρία, Νικόλας Χατζηβασιλειάδης, Βασίλης Γεωργακόπουλος, Γιάννης Κουρμπάνης

1.Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το “The Show! A Realtime creation”;

Ζαφειρία: Η ιδέα προέκυψε κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Ένιωσα την ανάγκη να ασχοληθώ με την κινητική και συνθετική έρευνα,  μιας και τα προηγούμενά μου έργα Adpsectus & Mantelle  ήταν αρκετά φορμαλιστικά  με μικρό αριθμό ατόμων. Μου έλειπε να συνεργαστώ με περισσότερους και ειδικότερα νέους  χορευτές που γνωρίζω και εκτιμώ. Το έργο αποκαλύφθηκε ολόκληρο από την πρώτη στιγμή της έμπνευσής του.   Από την αρχή ήξερα ακριβώς με ποιά  άτομα ήθελα να συνεργαστώ, ποιος  είναι ο ρόλος τους,  ποιος είναι ο δικός μου καθώς και τον τρόπο που επηρεάζει την εξέλιξή του το κοινό.

2.Ποιο είναι το περιεχόμενο της παράστασης;

Ζαφειρία: Ο τρόπος  που έχει δομηθεί το έργο αποτελεί και το περιεχόμενό του,  το  οποίο   μετασχηματίζεται εκ νέου σε κάθε παράσταση. Με αφορμή την καραντίνα και το φλέγον  θέμα  των καλλιτεχνών, για το πόσο εκτεθειμένοι είμαστε  μπροστά σε μια πανδημία ή ένα lockdown, “δίνουμε” το μικρόφωνο στο κοινό και το ρωτάμε «Γιατί Τέχνη; Γιατί Καλλιτέχνης ;». Διανύουμε μία περίοδο όπου έχουν δημιουργηθεί  πολλές εντυπώσεις σχετικά με αυτό που συμβαίνει και το περιεχόμενο του έργου αποτελεί  ένα δοχείο γεμισμένο με απόψεις, ενώ  εμείς  παρατηρούμε την σταθερότητα ή την αστάθεια αυτών των απόψεων. Θέλουμε  το κοινό να έρθει σε επαφή με την γνώμη  του, να προβληματιστεί για το τι βλέπει, για το τι είναι τέχνη και πως εκείνη πραγματώνεται. Είναι μια βιωματική παράσταση όπου ο θεατής δεν έρχεται απλώς να δει αλλά και να πράξει.  Αποτελεί εν τέλει το χορογράφο και  αποφασίζει τι θα γίνει πάνω στη σκηνή, μία διαδικασία που συνδέεται άμεσα με την «ατομική ευθύνη» την οποία  καλούμαστε όλοι να λάβουμε  τον τελευταίο καιρό. 

Χρήστος:  Το έργο είναι  κατάλληλο της εποχής του· στις συνθήκες που διανύουμε είναι ένα έργο που προσαρμόζεται σε γεγονότα  και  περιορισμούς όπου ως άνθρωποι και καλλιτέχνες καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε. Χρησιμοποιούνται εργαλεία που προήλθαν από οδηγίες αυτοσχεδιασμού στην σύνθεση τα οποία μέσα στο έργο λειτουργούν βάσει της σχέσης των χορευτών. Το έργο αν και τεχνικό, αφήνει χώρο στην εξέλιξη μιας έμμεσης αφήγησης.

Νικόλας: Είναι ένα σπονδυλωτό έργο. Δεν έχει αρχή, μέση και τέλος αλλά μια αφήγηση που δημιουργείται εκείνη τη στιγμή. Αφορά την αλληλεπίδραση του κοινού με εμάς και πως εμείς ως performers καλούμαστε να μπούμε στην συνθήκη που επιλέγει  ο εκάστοτε θεατής. Η ροή της ιστορίας αποτελείται από ένα κολάζ εντυπώσεων. 

Σοφία: Είναι σαν ένα  παζλ, που ενώνοντας τα κομμάτια στο τέλος  βλέπεις την συνολική εικόνα. Κάθε προβληματισμός που ίσως δημιουργηθεί στο κοινό, προέρχεται από την αίσθηση που εκείνο θα αποκομίσει φεύγοντας από το θέατρο. 

3. Πώς ένας χορογράφος παραδίδει τα ηνία του έργου του στο κοινό;

Ζαφειρία: Αφορά έναν βαθύ μου προβληματισμό, περί του τι έχει να πει η δράση μας  ως καλλιτέχνες στο κοινό. Είναι μία απάντηση που δεν μπορεί να δοθεί από τον δημιουργό καθώς την έχει το ίδιο το κοινό. Εκείνο επιλέγει τον λόγο που θα δει ένα έργο χορού. Δεν είμαι λάτρης  των διαδραστικών έργων και γενικότερα μου αρέσει η απόσταση που διατηρείται σε μια παράσταση. Παρόλα αυτά, κατά την διάρκεια της καραντίνας είχα τον χρόνο να αναπτύξω τις σκέψεις μου σχετικά με τις ανάγκες που προέκυψαν στην καλλιτεχνική κοινότητα. Από τα online μαθήματα, μέχρι την συσπείρωση για τα κοινά θέματα. Υπήρξε μία διάχυτη καλλιτεχνική ανασφάλεια και προέκυψαν  ερωτήματα όπως «Τώρα που δεν μπορώ να βγω έξω, υπάρχω; Θα συνεχίσω να υπάρχω ή θα ξεχαστώ”; Τελικά τι οφείλω να κάνω;  Αξίζει να κάνω όλη αυτή την προσπάθεια για να παραγάγω ένα καλλιτεχνικό έργο και ό, τι συνεπάγεται η παραγωγή του; Αυτή τη στιγμή η  προσφορά μιας παράστασης αφορά μια ελίτ; είναι «άρτος και θεάματα;». Αν κόψεις από τον λαό τον άρτο πως θα  δει το θέαμα;  Έτσι προσπαθώντας να βρω που τοποθετούμαι προσωπικά σε όλο αυτό, οδηγήθηκα αρκετές φορές σε αδιέξοδο. Η τέχνη όμως σε βοηθάει να βγεις από τα αδιέξοδα. Έκανα ένα βήμα πίσω, αναζητώντας την μεγάλη εικόνα και σκέφτηκα τι θα γινόταν αν αποφάσιζε, όχι αυτός που δημιουργεί αλλά αυτός που παρακολουθεί, αν αποφάσιζε το κοινό αντί για τον χορογράφο. Τι θα γινόταν αν τα  εργαλεία που είχε το κοινό ήταν κινητικοί αλγόριθμοι, πράξεις που δουλεύονται με τους χορευτές επί σκηνής, σχέσεις, συνθήκες και μουσικά τοπία;

Νικόλας : Αρχικά, για να πάρει κανείς μια τέτοια πρωτοβουλία θα πρέπει το εγωιστικό του κομμάτι να έρθει σε δεύτερη μοίρα, αφού αυτό είναι που  έχει την  προτεραιότητα στη δημιουργία. Μετέπειτα, είναι σημαντικό να δώσουμε βήμα στον θεατή. Όλοι όσοι ασχολούμαστε με το θέαμα έχουμε έρθει σε ένα «πάγωμα». Προσωπικά βίωσα μια παράσταση σε ένα άδειο θέατρο, χωρίς χειροκρότημα, χωρίς ένα χαμόγελο, χωρίς ενέργεια. Χωρίς κοινό, υπάρχει το κενό και για εμάς εφόσον το κοινό  παρακολουθεί και ταυτόχρονα συμμετέχει, είναι σαν να δίνουμε μια διπλή παράσταση.

.4. Πώς βιώνουν οι performers αυτή τη διαδικασία μέχρι στιγμής;

Σοφία: Βλέπω  κάθε πρόβα σαν δοκιμασία αφού η διαδικασία είναι ιδιαίτερα  δημιουργική και ταυτόχρονα πολύπλοκη. Χρειάζεται  εγρήγορση και πλήρη παρουσία σε κάθε στιγμή. Η ομάδα λειτουργεί σαν μια οντότητα που αναπνέει με όλους μαζί. Αν κάποιος βρίσκεται σε διαφορετική “συχνότητα” κατευθείαν χάνεται η ομαδικότητα, κάτι που πρέπει να υπάρχει συνεχώς σε αυτή τη διαδικασία. Το γεγονός ότι υπάρχει χορογράφος δημιουργεί περιορισμούς μέσα απ’ τους οποίους βρίσκουμε ελευθερίες, αλλά όλοι αυτοί οι περιορισμοί θα υποχωρήσουν  όταν επέμβει το κοινό.

Ορέστης : Αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί μια σταθερότητα όσον αφορά το  χορογραφικό λεξιλόγιο  που έχουμε δημιουργήσει. Παρά την σταθερότητά που νιώθουμε εμείς γνωρίζοντάς το, η αίσθησή της πραγματοποίησής του κάθε φορά θα είναι διαφορετική αφού βασίζεται στην κρίση του θεατή, ο οποίος πραγματικά μπορεί να εμπνευστεί με βάση αυτό που συμβαίνει επί σκηνής.

Νικόλας: Αυτή η διαδικασία αποτελεί την «χαρά του performer”. Ως χορευτές, έχοντας ο καθένας το δικό του  background και  εκπαίδευση έχουμε πολλά στεγανά. Αυτό το κομμάτι μας δίνει την δυνατότητα, κρατώντας αυτά  τα στεγανά, υπό συγκεκριμένες συνθήκες να δείξουμε  κάθε φορά κάτι διαφορετικό. Τα πράγματα μπορεί να γίνουν απρόβλεπτα και ανά πάσα στιγμή καλούμαστε  να δημιουργήσουμε κάτι καινούργιο. Είναι ένας δημιουργικός οργασμός που φέρνει για τον performer ένα αίσθημα απελευθέρωσης.

Μαρίνα: Μέσα από αυτή τη σύνθεση προκαλείται η προσωπικότητά μας. Καλούμαστε να πάρουμε άμεσες και στιγμιαίες  αποφάσεις σε επίπεδο ομάδας αλλά και να αποφασίσουμε χωρίς δεύτερες σκέψεις, υποσυνείδητα,  ανακαλύπτοντας  τις  διάφορες αντανακλάσεις  του εαυτού μας. Κάπως έτσι, χτίζουμε και την  σχέση μας με το κοινό προσκαλώντας το να χορέψει μαζί μας.

5. Πώς συνδυάζεται η αρτιότητα με το τυχαίο στο συγκεκριμένο έργο;

Ζαφειρία : Παίζουμε με τις πιθανότητες και όχι με την τυχαιότητα.  Αυτό που ονομάζουμε «τυχαίο» είναι στην πραγματικότητα  συγκυριακό. Έτσι έχει δομηθεί και η παράσταση. Το κοινό έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει συγκυριακές σχέσεις με τους χορευτές, διαλέγοντας  μέσα από μια  παλέτα με συγκεκριμένες επιλογές. Αν τοποθετήσουμε έναν παρατηρητή ακόμα πιο μακριά από αυτό που συμβαίνει, το σύστημα που προκύπτει κατά την διάρκεια της παράστασης  έχει πολύ συγκεκριμένα δομικά εργαλεία, τα οποία αν εξεταστούν με τον νόμο  των μεγάλων αριθμών,  μπορούμε να δούμε καθαρά πόσες πιθανότητες   υπάρχουν   να συμβούν, όσα έχουν προγραμματιστεί  και πόσες να μη συμβεί τίποτα άλλο, εκτός από αυτά, κατά τη διάρκεια του έργου.

6. Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής στο έργο;

Βασίλης:  Η μουσική  είναι ζωντανή και  συμπεριλαμβάνεται και αυτή στο πλαίσιο των αλγορίθμων με τους οποίους λειτουργεί το κομμάτι. Το κοινό πρέπει να αποφασίσει και γι’ αυτήν. Δεν θα διαλέγει δηλαδή μόνο πόσα άτομα βρίσκονται επί σκηνής αλλά και υπό ποιο μουσικό τοπίο αυτά θα δρουν. Υπάρχει  ελευθερία από την μεριά των χορευτών και της μουσικής ώστε το  ένα να αντανακλάται μέσα στο άλλο. Δεν βλέπουμε συχνά μουσικό ο οποίος να υπάρχει επί σκηνής επιτρέποντας  το ενδεχόμενου λάθους, να ξεφύγει κάτι ή το ενδεχόμενο παύσης- κάτι  που ο θεατής μπορεί να εκτιμήσει.

Η μουσική δημιουργήθηκε μέσα από αυτοσχεδιασμούς. Βλέποντας τις πρόβες προσπαθούσα να ακολουθήσω  αυτό που μου έβγαινε  εκείνη την στιγμή και με βάση κάποιες συντεταγμένες να βγάλω εκείνο το οποίο είναι «δικό μου» μεταξύ άλλων. Όταν γράφεις μουσική στο στούντιο, ο οποιοσδήποτε είναι στο χώρο παίζει ρόλο. Με το να βρίσκομαι στις πρόβες και να δημιουργώ εκεί και όχι μόνος σπίτι μου, οι χορευτές, ο χώρος και η παρουσία όλων επηρέασαν άμεσα το τελικό αποτέλεσμα.

7. Ποιος ο ρόλος του ηθοποιού Γιάννη Κουρμπάνη στο έργο;

Γιάννης :  Αν υποθέσουμε ότι ο ηθοποιός είναι ο μεσάζων που μεταφέρει το θεατρικό κείμενο στο θεατή, στην προκειμένη περίπτωση ως ηθοποιός καλούμαι να είμαι ο μεσάζων  μεταξύ κοινού- χορευτών και αντίστροφα. Καλούμαι να δώσω λόγο σε μια παράσταση χορού, μια τέχνη που πάντα αγαπούσα και συνδεόμουν, μιας και το θέατρο αυτό καθ’ αυτό είναι ένα άθροισμα τεχνών όπου ο χορός συμπεριλαμβάνεται.  Αυτή η παράσταση είναι ιδιαίτερη ευκαιρία να βρεθώ στη σκηνή μη έχοντας μπροστά μου κανέναν τέταρτο τοίχο και αυτό δημιουργεί αμέσως μια επικινδυνότητα, κάτι που λατρεύω στο θέατρο. Είναι μια ευκαιρία για μένα να υπάρξω στη σκηνή και απλά να ακούσω τους χορευτές  και το κοινό. Πριν από κάθε πρόβα αρχίζω με δέκα ερωτήσεις και τελειώνω με χίλιες και σίγουρα το ίδιο θα γίνει και στην παράσταση. Παλαιότερα ο σκηνοθέτης καλωσόριζε το κοινό, κάτι που κατά κάποιο τρόπο κάνω και εγώ στο συγκεκριμένο έργο· χωρίς απαραίτητα να έχει κάποια ευθύνη, καλώ το κοινό να περάσει καλά και να είναι  ενεργό στο πλαίσιο  μιας παράστασης. Το κυριότερο είναι το κοινό να αρχίσει να διερωτάται φτάνοντας σε ένα βαθύτερο «κουκούτσι» του. Το κοινό το καλείς να πάρει την ευθύνη, να λειτουργήσει,  να μην είναι παθητικός αλλά ενεργητικός θεατής σε αυτό που παρατηρεί.

8.  Υπάρχει η σκέψη μιας formula όπου θα κωδικοποιείται η μέθοδος με την οποία δουλεύτηκε το έργο και η παράδοση της σκυτάλης αυτής σε άλλες ομάδες χορού. Πώς προέκυψε αυτή η σκέψη ;

Ζαφειρία:  Οι καλλιτέχνες είμαστε αρκετά εγωιστές με τα έργα μας. Είμαι υπέρ των πνευματικών δικαιωμάτων και τα θεωρώ απαραίτητα. Πολλές φορές βλέπουμε αντιγραφές και αυτό μας κάνει να διστάζουμε να μοιραστούμε τα εργαλεία μας με άλλους συναδέλφους. Διερωτήθηκα  περί αυτού και το πως θα μπορούσα ν’ αλλάξω αυτή την οπτική. Ο τρόπος με τον οποίο δουλέψαμε είναι αρκετά πειραματικός. Ο κώδικας αλγορίθμων χτίζεται μέσα από την ομάδα. Στόχος είναι  να χτιστεί  ένας κώδικας επικοινωνίας αυτής της πρακτικής πολύ εύκολα και γρήγορα με άλλες ομάδες χορού που θα έχουν την δυνατότητα  να την υιοθετήσουν και να φτιάξουν τα δικά τους έργα σε οποιαδήποτε περίσταση. Δεν έχει σημασία αν το τελικό αποτέλεσμα θα μοιάζει με το αρχικό. Αυτό που έχει σημασία είναι η διαδικασία που θα περάσει η κάθε ομάδα ώστε να δημιουργηθεί ένα ομοιογενές αποτέλεσμα.

9. Πώς υλοποιήθηκε το έργο; Υπήρξε κάποια υποστήριξη;

Ζαφειρία: Η Quo Vadis είναι μία ανεξάρτητη ομάδα. Το έργο “the Show! a realtime creation” δεν υποστηρίζεται από κάποιον ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα. «Χρηματοδότης» της ομάδας είναι  το κοινό της.

Γιάννης: Είναι σημαντικό να καταλάβει το κοινό πως αγοράζοντας το εισιτήριο της παράστασης  στηρίζει  γενικότερα τον πολιτισμό. Δεν θα πλουτίσει κανείς, αλλά σίγουρα οι άνθρωποι του πολιτισμού θα καταφέρουμε να συνεχίσουμε να δημιουργούμε. 

10. Πότε θα γίνει η πρεμιέρα και πότε άλλοτε θα μπορέσουμε να δούμε την παράσταση;

Η πρεμιέρα του έργου θα γίνει 19 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Καλλιρρόης στην Αθήνα, υπό την ιδιαίτερες συνθήκες της τρέχουσας κατάστασης. Το άνοιγμα στην επαρχία είναι ένας βασικός στόχος της ομάδας και για αυτό το λόγο έχουν προγραμματιστεί παραστάσεις στην Τρίπολη 27 Νοεμβρίου στο Μαλλιαροπούλειο Δημοτικό Θέατρο και στη Σητεία 04 και 05 Δεκεμβρίου στον Πολιτιστικό χώρο Πολύκεντρο.