Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος
Γενικά ο πρώτος χρόνος της Επαναστάσεως 1821, με τα λαμπρά κατορθώματα σε ξηρά και θάλασσα, αποδείκνυε ότι ο μοναδικός δρόμος για την εθνική αναγέννηση των Ελλήνων ήταν ο δρόμος που απέκρουε κάθε ξενική προστασία και κηδεμονία και η εξωτερική πολιτική της ηγεσίας της Επαναστάσεως έπρεπε να στηριχτεί στις δυνάμεις του ελληνικού λαού και μόνον.
Έτσι η πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου 20-12-19827 κήρυξε την εθνική ανεξαρτησία των Ελλήνων και την πίστη στις αστικοδημοκρατικές ελευθερίες.
Ύστερα από την αναγνώριση της Επαναστάσεως από την αποικιοκρατική Αγγλία δεν άργησαν να φανούν οι αδυναμίες του εθνικοαπελυθερωτικού αγώνα.
Το 1822, μετά την αυτοκτονία του άγγλου υπουργού εξωτερικών Κέστρλυ, του οποίου την θέση πήρε ο Γεώργιος Κάννιγκ, ο νέος ΥΠΕΞ δήλωσε ότι «η Αγγλία θα κρατήσει ουδετερότητα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο». Παράλληλα, δίνοντας οδηγίες στους πλοιάρχους των αγγλικών πλοίων να τηρούν αυστηρή ουδετερότητα απέναντι στους δύο αντιμαχόμενους. Αυτό ισοδυναμούσε με την αναγνώριση των δικαιωμάτων της Ελλάδος σαν εμπόλεμου έθνους.
Ο Κάννιγκ, αντίθετος της πολιτικής του αυστριακού Μέτερνιχ, αναγνωρίζοντας την Ελληνική Επανάσταση τίναζε στον αέρα τις επιταγές της «Ιερής Συμμαχίας».
Όμως η Ρωσία έβλεπε ότι κινδύνευε να μείνει έξω από τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την οποία διακαώς και επιθυμούσε. Η Αυστρία, δια του ΥΠΕΞ της Μέτερνιχ, θέλοντας την διατήρηση του STATUS QUO του κράτους του Σουλτάνου, εμπόδιζε τον ρωσικό επεκτατισμό στην Μεσόγειο. Η διάσπαση της Ιεράς Συμμαχίας ήταν αναπόφευκτη επ’ ωφελεία των αγγλικών σχεδίων.
Η αναγνώριση της Ελληνικής Επαναστάσεως από τον Κάννιγκ θέτοντάς την υπό την αγγλικής κηδεμονία, γρήγορα επηρέασε αρνητικά την πορεία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Εμφανίσθησαν οι πρώτες αντιθέσεις στον πολιτικό τομέα. Ξεπήδησαν τρεις πολιτικές παρατάξεις: των στρατιωτικών, των κοτσαμπάσηδων, των μεγαλεμπόρων και καραβοκύρηδων. Με την διάσπαση της πολιτικής ηγεσίας της Επαναστάσεως άρχισε να διαφαίνεται η εξάρτηση των παρατάξεών της από την αγγλική πολιτική.
Τον Μάρτιο 1823 η Β΄ Εθνική Συνέλευση του Άστρους αποφάσισε η Επανάσταση να καταφύγει σε δανεισμό από την Αγγλία. Επ’ αυτού ο Γεν. Γραμματέας του Εκτελεστικού (αγγλόφιλος) Αλεξ. Μαυροκορδάτος έδωσε γραπτές οδηγίες αναφέροντας «…πως δεν συμφέρει την Αγγλία να επιτύχει τους σκοπούς της η Ρωσία, ως προς την Τουρκία και την Ελλάδα…και καθ’ όσον θα εκτείνεται η Ελλάς θα συστέλλωνται της Ρωσίας οι σκοποί!!»
Πρότεινε ο Μαυροκορδάτος να γίνει ανώτατος άρχων του κράτους ξένος μονάρχης. Συζητήθηκε το όνομα του Λεοπόλδου, υιού του δούκα του Νέμουρς. Στις 12-08-1824 η Επαναστατική Κυβέρνηση υποσχόταν εγγράφως στο Φορεΐν Όφφις να μετατρέψει το ελληνικό κράτος σε στενό συνεργάτη της Αγγλίας στο διεθνές εμπόριο.
Ο προσανατολισμός στην εξεύρεση ξένου προστάτη, κηδεμόνα για την δημιουργία του ελέθερου ελληνικού κράτους δημιουργούσε ρήγματα στην τότε εθνική συνείδηση της ηγέτιδας τάξης του αγώνα. Ενώ ο κοινός εχθρός, οι Οθωμανοί, έμπαιναν σε δεύτερη μοίρα, οι στρατιωτικοί επεδίωκαν την ανάδειξή τους. Οι Κοτσαμπάσηδες πολιτικοί είχαν άλλες αναζητήσεις. Άλλους προσανατολισμούς.
Ακολούθησαν οι εμφύλιοι πόλεμοι 1923-1825 που δίχασαν τον αγωνιζόμενο λαό. Έτσι η Επανάσταση από την επίθεση πέρασε στην άμυνα.. Υπό το κλίμα του εμφυλίου σπαραγμού ήλθαν τα πρώτα δάνεια από το εξωτερικό. Τα ονόμασαν δάνεια της εθνικής ανεξαρτησίας ενώ ήταν δάνεια εξάρτησης και υποτέλειας.
Στις 9-2-1924 από Άγγλους κεφαλαιούχους δόθηκε το α΄ δάνειο των 800.000 στερλίνων με βαρύτατους όρους. Στις 25-01-1825 δόθηκε το β΄ δάνειο των 2.000.000 στερλίνων από το οποίο στην αγωνιζομένη Ελλάδα έφθασαν μόλις 230.000 στερλίνες. Οι υπόλοιπες πήγαν στους μεσολαβητές «φιλέλληνες». Οι όροι ήταν βαρύτατοι. Υποθηκεύθηκαν οι εθνικές γαίες, τα τελωνειακά έσοδα κλπ. Πριν ακόμη συγκροτηθεί το ελληνικό κράτος, υπαγόταν στον ξένο οικονομικό έλεγχο.
Κι ενώ το 1825 η Επανάσταση αντιμετώπιζε την τρομερή στρατιωτική δύναμη του Αιγύπτιου Ιμπραήμ, η πολιτική ηγεσία είχε διασπαστεί σε Αγγλόφιλους (Αλ. Μαυροκορδάτος), Γαλλόφιλους (Ιω. Κωλέτης), Ρωσόφιλους (Ανδρ. Μεταξάς). Στις 22-7-1825 με πρόταση του Μαυροκορδάτου δόθηκε το ψήφισμα υποτέλειας προς την Αγγλία, που έλεγε «…Το ελληνικό έθνος δυνάμει της παρούσης πράξεως θέτει εκουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας, εθνικής ανεξαρτησίας και πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήν υπεράσπισιν της Μεγ. Βρετανίας.» (Σημείωσή μας … ο Γκούρας σκότωσε τον ήρωα Οδυσσέα Ανδρούτσο, ο Μαυροκορδάτος σκότωσε την Επανάσταση).
Δύο χρόνια μετά το ψήφισμα Μαυροκορδάτου, το 1827 αρχηγός του επαναστατικού στρατού διορίσθηκε ο άγγλος Τζωρτζ, του επαναστατικού στόλου διορίσθηκε ο άγγλος Κόχραν, ο οποίος προκαταβολικά πήρε 37.000 στερλίνες για τα έξοδά του. Τον διορισμό Τζωρτζ και Κόχραν πρότεινε ο Κολοκοτρώνης (αγγλοεκπαιδευθείς στα Επτάνησα) υπό τον όρον ότι ηγεμόνας του Ελληνικού Κράτους θα ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας.
Πολλοί και ιστορικοί υποστήριξαν, ότι το ψήφισμα υποτέλειας προς την Αγγλία ήταν διπλωματικός ελιγμός για να οξυνθούν οι αντιθέσεις Ρωσίας-Αγγλίας για το ελληνικό πρόβλημα αλλά και να ενταθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των «Προστάτιδων» (Αγγλία-Ρωσία-Γαλλία) ποιος θα απελευθέρωνε πρώτος την Ελλάδα.
Η αλήθεια είναι ότι όταν ξεσπούσε η Επανάσταση η τύχη της ελευθερίας του ελληνικού λαού είχε εναποτεθεί στα ίδια του τα χέρια. Όμως το 1825 η πολιτική ηγεσία της Επαναστάσεως δεν επιζητούσε την εθνική ελευθερία. Επιζητούσε τη δημιουργία κάποιου κράτους υπό ξένη κηδεμονία. Η Αγγλία, η οποία έβλεπε το κράτος του Σουλτάνου αποφασιστικό φραγμό στον ρωσικό επεκτατισμό προς την Μεσόγειο, αξιοποίησε το ελληνικό ψήφισμα υποτέλειας κατά το δοκούν. Δηλαδή να προωθεί τα σχέδιά της για την δημιουργία μιας μικρής ελλαδικής επαρχίας, υπό την επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στις 24-06-1827 υπογράφηκε στο Λονδίνο τριμερής Συνθήκη από Αγγλία-Ρωσία-Γαλλία κατά την οποία οι τρεις δυνάμεις αυτοανακηρύσονταν «προστάτιδες» του ελληνικού λαού και ζήτησαν να υπογραφεί σχετική ανακωχή μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Επαναστατημένης Ελλάδος.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι στόλοι των προστάτιδων με στόλαρχους τον Κόδριγκτων (Αγγλία), τον Δεριγνύ (Γαλλία), τον Χέυδεν (Ρωσία) στις 20-10-1927 στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου κατέστρεψαν τον οθωμανό-αιγυπτιακό στόλο, γεγονός που δεν άρεσε στον Άγγλο βασιλιά, ο οποίος χαρακτήρισε την ναυμαχία «δυσάρεστο συμβάν». Στην παρασημοφόρηση του Κόδριγκτων πικρόχολα σχολίασε «σου στέλνω ταινία… αν και σου άξιζε σχοινί». Διότι η Ναυμαχία του Ναυαρίνου αποτελούσε ευκαιρία να κηρύξει η Ρωσία τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στην Αγγλία να προωθήσει τα επεκτατικά της σχέδια.
Υπό το καθεστώς της αγγλικής υποτέλειας με απόφαση της Γ΄ Εθνικής Συνελεύσεως (1827) ηγέτης του Ελληνικού κράτους θα ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας.
Με πρόφαση τα ενάντια μέτρα του Σουλτάνου προς του Ευρωπαίους της Κωνσταντινουπόλεως κηρύχθηκε το 1828 ο ρωσοτουρκικός πόλεμος. Ξεσηκώθηκαν οι Τούρκοι φανατικοί ισλαμιστές κατά των Χριστιανών. Έγινε αυτός ο πόλεμος για την προώθηση των επεκτατικών σχεδίων της Ρωσίας. Τότε που ο θάνατος του Κάννιγκ (1827) είχε δημιουργήσει κενό στην βρετανική πολιτική.
Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος άρχισε στις 7-5-1828. Τερματίσθηκε στις 14-7-1829 με την Συνθήκη της Αδριανουπόλεως ενώ οι Οθωμανοί είχαν δεχθεί όλους τους όρους. Ένας εξ αυτών όριζε για την Ελλάδα ότι ιδρύεται ανεξάρτητο ελληνικό κράτους με υποχρέωση να πληρώνει 1,5 εκατομ. πιάστρες τον χρόνο, θα είναι βασίλειο με βασιλιά από ξένη ευρωπαϊκή δύναμη, εκτός από την Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία.
Έτσι το αυτόνομο υποτελές κρατίδιο μετατρεπόταν σε αυτόνομο κρατίδιο της Ελλάδος υπό την κηδεμονία των «προστάτιδων» Αγγλίας, Ρωσίας, Γαλλίας. Η αναγνώριση της ελληνικής «ανεξαρτησίας» αποτελούσε απάντηση στα ανθελληνικά σχέδια του αυστριακού Μέτερνιχ. Άλλη μια φορά η Αυστρία αποκλειόταν από τις βαλκανικές υποθέσεις.
Δυστυχώς οι επικρατούσες συνθήκες στον διεθνή πολιτικό στίβο δεν επέτρεπαν στην ηγεσία της Ελληνικής Επαναστάσεως άλλη εξωτερική πολιτική, πέραν εκείνης, που επιζητούσε ξένους προστάτες και κηδεμόνες για το ελληνικό έθνος. Και η πολιτική αυτή πρόδιδε τους στόχους και τους πόθους του αγωνιστή λαού, αφού αντί της εθνικής ανεξαρτησίας έφερνε την εθνική υποτέλεια.
Φορτωμένος ο Κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας με τα αγγλικά δάνεια, εναντιούμενος στα οικονομικά συμφέροντα των κοτσαμπάσηδων, υποδαυλιζόμενο το έργο του από τον ραδιούργο αγγλόφιλο Αλ. Μαυροκορδάτο, δολοφονήθηκε από τους Μαυρομιχαλαίους.
Αδιατάρακτη συνεχιζόταν η ελληνική πολιτική στην αγγλική υποτέλεια, όπως εξιστορήσαμε στο προηγηθέν (λόγω επετείου 8-11-66) δημοσίευμά μας «Η Επανάστασις του 1866 στην δίνη των Προστάτιδων».
Γιώργος Αλεβίζος
17-11-2021
Ημέρα Πολυτεχνείου
Πηγή : Style 100Fm
