Σητεία - "δεν είναι ένας τόπος όπου πηγαίνεις αλλά όπου επιστρέφεις"

Αμφιθεατρικά κτισμένο αυτό το «πολύτιμο καταφύγιο» αποτελεί αφετηρία για τις εξορμήσεις των επισκεπτών καθώς πολλά υπέροχα χωριά «κλείνουν μέσα τους» την βαθύτερη έννοια της πατροπαράδοτης κρητικής φιλοξενίας και φυσικά τον αρχαιολογικό θησαυρό και την πολιτιστική παράδοση. 

Φυσικά και θ’ αναφέρουμε πως το όνομα της η Σητεία το οφείλει στην αρχαία ονομασία της αρχαίας πόλης: Ήτιδα» ή Ητεία (κατά τον Διογένη Λαέρτιο), φυσικά και θα σταθούμε στο υπέροχο φυσικό της τοπίο, αλλά υπάρχει κάτι το οποίο είναι μάλλον αδύνατον να μεταφέρουμε, κι αυτό είναι η ατμόσφαιρα γαλήνης και παράδοσης, με τη ανοιχτή θάλασσα να συνοδεύει κάθε ματιά όπου κι αν βρεθεί κανείς.
Πλήθος αρχαίων ερειπιώνων, κατοικιών-όλα ευρήματα μινωικών χρόνων, καθιστούν τον τόπο αυτόν της Κρήτης μια μικρή αποκάλυψη για τον επισκέπτη. Δεν είναι τυχαίο που ολόκληρος ο δήμος της Σητείας παρομοιάζεται με έναν «υπέροχο κήπο που πλουτίζει το μεσογειακό τοπίο». Εδώ είναι που ο μύθος συναντά τη φύση και μέσα από ετούτο εδώ το αρμονικό συνταίριασμα γεννιέται η διατήρηση  των αρχαίων παραδόσεων οι οποίες ζουν στην ψυχή των ανθρώπων της Σητείας.
Τόπος υπέροχων αντιθέσεων… Ψηλά βουνά, οροπέδια, λόφοι, μικροί κάμποι, κοιλάδες, ρεματιές, χαράδρες, φαράγγια, σπήλαια, απότομες αμμώδεις παραλίες, βατές και άβατες γωνιές της σητειακής γης, το αφρικανικό, το μεσογειακό και το ευρωπαϊκό τοπίο-τίποτα αρκετό να περιγράψει την ποικιλομορφία αυτής της γης που επιφυλάσσει ανέλπιστα ευχάριστες εκπλήξεις για τον επισκέπτη… ή καλύτερα τον ταξιδιώτη εκείνον που αφήνεται να παρασυρθεί από τη μαγεία του τόπου.
Ένας τέτοιος τόπος που κυριαρχεί στη μνήμη του επισκέπτη όταν πια αφήνει τη Σητεία, είναι το φαράγγι: Ρίχτης-ένα από τα ομορφότερα μικρά φαράγγια της ανατολικής Κρήτης με χαραγμένη και σηματοδοτημένη διαδρομή που ακολουθεί την κοίτη του μικρού ποταμού. Σχεδόν ολόκληρο το χρόνο έχει ροή νερού, γεγονός που δημιουργεί και έναν υπέροχο καταρράκτη. Ξεκινάει λίγο έξω από το χωριό: Έξω Μουλιανά και καταλήγει στην ομώνυμη παραλία του Ρίχτη ανατολικά από το χωριό Καλαβρό.

Μονή Τοπλού
Ένα από τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Το κτηριακό του συγκρότημα είναι επιβλητικό και έχει φρουριακή μορφή. Η επίσημη ονομασία του είναι: Παναγία Ακρωτηριανή. Τοπλού, που σημαίνει:ο διαθέτων κανόνι (τοπ στα τουρκικά) ονομάστηκε έτσι επειδή η Μονή προστατευόταν με κανόνι από τους  πειρατές κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Το μοναστήρι φαίνεται να ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα γύρω από το μικρό ναό της Παναγίας που υπήρχε εκεί περί τον 14ο αιώνα. Αυτό μαρτυράται από τα σπαράγματα των τοιχογραφιών του. Οι εικόνες ακολουθούν πιστά την εξέλιξη της Κωνσταντινοπολίτικης ζωγραφικής που σταδιακά εισέδυσε στην Κρήτη από την πτώση της Πόλης και μετά. Η υψηλή εικαστική αξία των εικόνων είναι επίσης ενδεικτική του υψηλού επιπέδου της παιδείας της μοναχικής κοινότητας της Ακρωτηριανής, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου της Αναγεννησιακής Κρήτης.
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ένα μεγάλο αναστηλωτικό έργο που συνεχίζεται. Δημιουργήθηκαν επίσης δύο αξιόλογα μουσεία-ένα εικόνων και κειμηλίων και ένα χαρακτικής που αξίζει να επισκεφτείτε.
Καζάρμα
Περνώντας, λοιπόν, στα «ενδότερα» του τόπου, το πρώτο που έρχεται στο μυαλό μας είναι το φρούριο του Κάστρου-γνωστό σήμερα σαν Καζάρμα και προερχόμενο από το Casa di Arma. Η Καζάρμα ήταν ο στρατώνας της φρουράς ή το διοικητήριο, ένα δηλαδή από τα οικοδομήματα της μεσαιωνικής Σητείας η οποία περιβαλλόταν με τείχος. Από τότε έχει δεχτεί πολλές επιρροές καθώς η πρώτη επιδιόρθωση της οχυρώσεως πραγματοποιήθηκε το 1204, έπειτα ακολούθησαν οι ενετικές κατά το 1303 ενώ το αντίθετο αποτέλεσμα και τη φθορά των τειχών προξένησε ο φοβερός σεισμός του 1508 και η επιδρομή του Μπαρμπαρόσα το 1538. Έπειτα από τις πολλές περιπέτειές της η Καζάρμα δέχτηκε εν τέλει τις τουρκικές προσθήκες τις οποίες κανείς μπορεί να διακρίνει στους κουμπέδες στις επάλξεις, δηλαδή τα φυλάκια του φρουρίου. Όπως κάθε φρούριο βρίσκεται σε σημείο υπερυψωμένο και μόνο αν το ζήσει κανείς μπορεί να λάβει την αίσθηση της επιβλητικότητας ανεβαίνοντας κάποια από τις δύο σκάλες και περνώντας την Καμαρωτή είσοδο του, περπατώντας την αυλή του και βρισκόμενος στα δύο ανισόπεδα κρηπιδώματα με τις άλλες δύο σκάλες για να καταλήξει εμπρός στο κυρίως κτήριο. Κι έπειτα ξεκινά η περιήγηση. Τριγωνικές πολεμίστρες, φυλάκια, οι οπές που κάποτε στήριζαν τα δοκάρια της στέγης ή τα άλλα δοκάρια, αυτά της οροφής γύρω από τα οποία υψώνονταν οι επάλξεις… όλα συνηγορούν στο χωροχρονικό ταξίδι του επισκέπτη.

Ζάκρος
Η Σητεία είναι ένας τόπος που οδηγεί σε αλλεπάλληλες ανακαλύψεις. Οι προορισμοί σε προσκαλούν ακόμη κι αν δεν έχεις ακούσει ποτέ γι αυτούς. Επί παραδείγματι, ο αρχαιολογικός χώρος της Ζάκρου είναι ένας από αυτούς. Ακόμη κι αν ποτέ δεν έχεις ακούσει περί του «ονόματός της», η επαφή με τον κόσμο της περιοχής που γρήγορα αναπτύσσεται σε φιλική κουβέντα και κεράσματα, θα σου συστήσει άτυπα, τον αρχαιολογικό αυτόν χώρο που βρίσκεται κοντά στον παραλιακό οικισμό της Κάτω Ζάκρου. Οι συστηματικές ανασκαφές ανέδειξαν τμήμα της αρχαίας πόλης. Αυτή περιελάμβανε δώδεκα σπίτια της υστερομινωικής περιόδου καθώς επίσης και τους θησαυρούς τους όπως χρυσά νομίσματα, ένα ξίφος-εναύσματα για περαιτέρω ανασκαφικό έργο που αποκαλύπτει ένα νέο μινωικό ανάκτορο (το τέταρτο στην Κρήτη μετά το Ανάκτορο της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλλίων)που αν και μικρότερο έδωσε περισσότερα από 10.000 αντικείμενα εξαιρετικής τέχνης πολλά από τα οποία χαρακτηρίζονται ως βασιλικά.
Τα ιστορικά στοιχεία που αποκαλύπτονται από το, 8.000τ.μέτρων συνολικής έκτασης του Ανακτόρου, είναι πραγματικά εξαιρετικού ενδιαφέροντος. «Μιλούν» για τους κέδρους, το λάδι και το κρασί που εξήγαγε η περιοχή προς την Αίγυπτο και άλλες χώρες, αλλά και για το ελεφαντόδοντο, τον χρυσό και τους πολύτιμους λίθους που εισάγονταν για να δεχτεί αργότερα την επεξεργασία από τους τεχνίτες των ανακτόρων.



Αρχαία Ίτανος
Στους προϊστορικούς χρόνους τοποθετείται η ίδρυση της Ιτάνου, οι ερειπιώνες της οποίας βρίσκονται κοντά στο μαγευτικό φοινικόδασος: Βάι. Οι Ίτανοι υπήρξαν κυρίαρχοι σε όλες τις ανατολικές ακτές της Σητείας ενώ η οι εμπορικές τους σχέσεις με την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή εκτυλίσσουν ένα νέο παραμύθι που «παίρνει τα χρώματα» της πορφύρας, την απαλή αίσθηση των σπόγγων, τις ανακλάσεις του γυαλιού.
Περπατώντας αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο οι στάσεις που επιβάλλονται από μόνες τους στον επισκέπτη είναι στο μεγάλο φυλάκιο «Πύργος» στη δυτική ακρόπολη, στην μεγάλη παλαιοχριστιανική εκκλησία στην ανατολική ακρόπολη, την ελληνιστική συνοικία, τους δύο παλαιοχριστιανικούς ναούς στους πρόποδες του λόφου ο οποίος οδηγεί στο Βάι αλλά και το κοιμητήριο έξω από την πόλη.

Μόχλος
Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί κανείς εύκολα να ιεραρχήσει τα σημεία που θα επισκεφτεί κι αυτό γιατί παρουσιάζουν όλα ακαταμάχητο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα το νησάκι: Ψείρα της περιοχής του Μόχλου που βρίσκεται στην βόρεια παραλία της Σητείας ανέδειξε θαυμάσια χρυσά κοσμήματα και διαδήματα, σφραγιδόλιθους, μοναδικής κομψότητας λίθινα αγγεία, διπλούς πέλεκες-αντικείμενα τα οποία φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Υπήρξε, επίσης μεγάλο μινωικό κέντρο και λιμάνι ενώ εδώ ανακαλύφθηκαν μινωικές αγροικίες. Η επίσκεψη του αρχαιολογικού χώρου του Μόχλου γίνεται με βάρκα από τον ομώνυμο οικισμό.

Αγία Φωτιά
Πρόκειται για ένα μικρό χωριό σε απόσταση 5 χλμ. στο δρόμο από τη Σητεία προς Τοπλού-Βάι. Το προάστιο αυτό της Σητείας έχει μεγάλο ενδιαφέρον από αρχαιολογικής πλευράς. Στην περιοχή έχει ανασκαφεί το μεγαλύτερο κοιμητήριο της εποχής του Χαλκού στον Ελληνικό χώρο. Ανήκει στη Πρωτομινωική εποχή, ανασκάφηκαν 252 τάφοι ενώ  50 επιπλέον που ανευρέθηκαν ήταν κατεστραμμένοι.


Παλαίκαστρο
Ένα ακόμη σημείο που μπορεί να γνωρίσει ο επισκέπτης, και δεν είναι πολλοί εκείνοι που το ξέρουν, είναι ο αρχαιολογικός χώρος του Παλαικάστρου, κοντά στην παραλία της Χιόνας. Οι αρχές του αιώνα υπήρξαν καθοριστικές για το μέρος αφού έφεραν στο φως σημαντικό μινωικό οικισμό της Υστερομινωικής Περιόδου. Διασχίζοντας, κανείς, τον κεντρικό δρόμο του οικισμού, διαπιστώνει πως αυτός διαιρείται σε 9 διαφορετικές συνοικίες με επιβλητικές προσόψεις.
Η σημαντικότερη ανακάλυψη εδώ είναι το ιερό του Δικταίου Δία- ένα από τα πιο γνωστά ιερά της ανατολικής Κρήτης. Στους ερειπιώνες του ναού βρέθηκε επιγραφή από φαιό ασβεστόλιθο που περιελάμβανε ύμνο προς τον Δικταίο Δία-παράκλησή του για ευτυχία και εφορία της γης.

Και πώς θα μπορούσε κανείς να περιορίσει το μέγεθος του θαυμασμού παραλείποντας ή μεταπηδώντας επιγραμματικά από μέρος σε μέρος. Αδικαιολόγητο. Για παράδειγμα, πώς θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στην περιοχή του χωριού Χαμέζι και στον κωνοειδή λόφο όπου βρίσκεται ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά λείψανα του Μινωικού Πολιτισμού ή να εκτοπίσουμε από το οδοιπορικό μας την αρχαία πόλη της Πραισού η οποία εκτείνεται πάνω από τρεις λόφους-ακροπόλεις και όπου ανεσκάφη ένα θαυμάσιο Ελληνιστικό κτίσμα-οικία πλούσιου ηγεμόνα ή δημόσιος ξενώνας κατά πάσα πιθανότητα.

Πολιτισμός/Γεύσεις
Η παράδοση στην ευρύτερη περιοχή της Σητείας δεν είναι κάτι που μένει στο Αρχαιολογικό ή το Λαογραφικό της Μουσείο με τις πλούσιες συλλογές ή στο Εκθετήριο Τοπικών Προϊόντων. Είναι ζωντανή και σαρκώνεται μέσα από τις διάφορες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται εδώ όπως για παράδειγμα τα Κορνάρεια. Πρόκειται για σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων στην πόλη της Σητείας που ξεκινούν αρχές Ιουνίου και διαρκούν έως και τα τέλη του Αυγούστου. Περιλαμβάνει μουσικές, θεατρικές, χορευτικές εκδηλώσεις, καθώς επίσης και διαλέξεις, εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, αθλητικές διοργανώσεις κ.ά.
Οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται στον υπαίθριο χώρο εκδηλώσεων του Ενετικού Φρουρίου (Καζάρμα) και στο Πολυκέντρο του Δήμου Σητείας. Στα πλαίσια αυτών των εκδηλώσεων διοργανώνονται τοπικές γιορτές στα χωριά του Δήμου όπως για παράδειγμα τα Καζανέματα που δεν είναι τίποτα άλλο από τη γιορτή της ρακής. Μιας και η ρακή περιλαμβάνεται στη γαστρονομία-η παράλειψη αναφοράς στις γεύσεις, θα άφηνε την καταγραφή του ρεπορτάζ μας ημιτελή.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως οι κάτοικοι της Κρήτης καταναλώνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ελαιόλαδου (34,6% παγκοσμίως), και σ’ αυτό συναινεί το κρητικό λάδι που δεν χρειάζεται επεξεργασία. Φυσικά οι γεύσεις της κρητικής κουζίνας είναι αρωματισμένες με βότανα και φυσικά γλυκαντικά όπως είναι το μέλι και ο μούστος.

Διάσημο πιάτο; Χοχλιοί μπουρμπουριστοί, δηλαδή σαλιγκάρια με ξύδι και δεντρολίβανο, αν και στην κουζίνα της Κρήτης ό,τι κι αν δοκιμάσει κανείς, το βρίσκει σίγουρα πιο νόστιμο. Οι μυζηρόπιτες, τα ξεροτήγανα, οι οφτές πατάτες, ο κρασάτος πετεινός είναι μόνο κάποια από τα πιάτα που θ’ αφήσουν στον ουρανίσκο σας μακάρια ικανοποιημένο.
Το εξαιρετικό κρητικό κρασί είναι αναπόσπαστο συνοδευτικό για τα γεύματα ενώ στο τέλος πάντα έρχεται το καλύτερο χωνευτικό ενός λουκούλειου γεύματος δηλαδή ένα καραφάκι ρακή.

Παραλίες
Αρκεί κανείς ν’ αναφερθεί στη γαλάζια σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία έχουν βραβευτεί οι παραλίες της Σητείας. Πρόκειται, κυριολεκτικά για το μεγαλύτερο δώρο που έκανε η φύση στη Σητεία. Ένας γραφικός γιαλός, μια χρυσή αμμουδιά, ένας ήσυχος ορμίσκος αλλά και μια οργανωμένη κοσμική πλαζ με θαλάσσια sports, σίγουρα θα βρεθεί στο δρόμο του επισκέπτη όπου κι αν αυτός περιηγηθεί.
Κι επειδή η διάκριση κάποιας θα ήταν αλήθεια άδικη για τις λοιπές, ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες από τις παραλίες που σίγουρα θα σας μαγέψουν.

Βάι ή αλλιώς Φοινικόδασος και συγκεκριμένα το μοναδικό φοινικόδασος στην Ευρώπη. Αυτοφυείς φοινικιές και συστάδες καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της μικρής ρεματιάς μέχρι την πεντακάθαρη θάλασσα με την όμορφη παραλία.
Λίγο βορειότερα από το υπέροχο φοινικόδασος και την παραλία του, βρίσκεται η αμμώδης παραλία της Ερμούπολης. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει το μπάνιο του με μια επίσκεψη στην Αρχαία Ίτανο.

Όσον αφορά την περιοχή: Ξερόκαμπος, αυτή συντίθεται από ένα εκπληκτικό σκηνικό βουνών, φαραγγιών, ελαιώνων ενώ διεκδικεί τη θέση μιας από τις ομορφότερες παραλίες της ανατολικής Κρήτης.

Τέλος, εκείνο που αξίζει να υπογραμμίσουμε είναι η φιλοξενία που ξεπερνά κάθε οικεία εικόνα που έχει κανείς για τη θερμή υποδοχή γενικότερα στην Ελλάδα του ξένιου Δία. Ο σύλλογος ξενοδόχων της περιοχής της Σητείας-μικρογραφία των ξενοδόχων της περιοχής, είναι από τους πιο ενεργούς που έχουμε ποτέ συναντήσει κατά τα οδοιπορικά μας, μ’ έναν τρόπο που συνδυάζει τον επαγγελματισμό με την φιλοξενία εκείνη της οποίας η θέρμη είναι απολύτως αυθόρμητη κι αυτό πραγματικά φαίνεται.

Πώς θα φθάσετε

Αεροπορικώς με τις αερογραμμές Astra (www.astra-airlines.gr) οι οποίες πραγματοποιούν απ’ ευθείας πτήση από Αθήνα για το αεροδρόμιο της Σητείας.

Από Θεσσαλονίκη η πτήση γίνεται μέσω Αθήνας.
Σημειώστε πως το airtickets δεν είναι ενημερωμένο σχετικά με τις απ’ ευθείας πτήσεις της Astra.
Ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Πειραιά, πλοία αναχωρούν μια φορά την εβδομάδα για το λιμάνι της Σητείας.
Η πόλη της Κρήτης που εξυπηρετεί τον επισκέπτη για την πιο σύντομη άφιξή του στη Σητεία οδικώς, είναι το Ηράκλειο.

Πηγή : Crete2day