Η κυβερνητική εξαγγελία για την ενσωμάτωση των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Ελληνικό Κτηματολόγιο έρχεται να ταράξει τα νερά σε έναν από τους πιο προβληματικούς τομείς της δημόσιας διοίκησης. Η υπόσχεση για τερματισμό των ατελείωτων καθυστερήσεων και τη δημιουργία μιας ψηφιακής «υπηρεσίας μιας στάσης» ακούγεται, ομολογουμένως, ελκυστική. Ωστόσο, για τους πολίτες και τους επαγγελματίες του Λασιθίου, κάθε ανακοίνωση για «εκσυγχρονισμό» μέσω της κεντρικοποίησης υπηρεσιών ξυπνά ανακλαστικά καχυποψίας, ποτισμένα από την αρνητική εμπειρία του παρελθόντος.
Χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε επεξηγήσεις για το νέο σύστημα, αλλά χωρίς να λύνει απορίες που αφορούν την τοπική πραγματικότητα του Λασιθίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σημερινό σύστημα δεν είναι ιδανικό ή επιτυχημένο. Η υποστελέχωση και η ανομοιογενής λειτουργία των υφιστάμενων πολεοδομιών είναι μια πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά. Η μεταρρύθμιση, λοιπόν, ξεκινά από μια σωστή διάγνωση του προβλήματος, προτείνοντας τη δημιουργία νέων, ευέλικτων «Κέντρων Δόμησης». Υπό την ομπρέλα του Κτηματολογίου (;), με πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών και οικειοθελή μετακίνηση του προσωπικού με κίνητρα!
Εδώ όμως τελειώνει η θεωρία και αρχίζει η σκληρή πραγματικότητα του Λασιθίου. Ο νομός μας έχει μια ιδιαίτερη γεωγραφική δομή, με τρία μεγάλα αστικά κέντρα -Άγιο Νικόλαο, Ιεράπετρα και Σητεία- και τον ορεινό, ιδιαίτερων απαιτήσεων, Δήμο Οροπεδίου. Η μέχρι σήμερα εμπειρία από τις συνενώσεις υπηρεσιών είναι απολύτως αρνητική. Η συγκέντρωση κρίσιμων δομών, όπως τμήματα της Εφορίας ή των δικαστηρίων, δεν οδήγησε σε καλύτερη εξυπηρέτηση. Αντιθέτως, πρόσθεσε χιλιόμετρα, έξοδα και ταλαιπωρία για τους κατοίκους της Ιεράπετρας και της Σητείας, κάνοντάς τους να αισθάνονται πολίτες δεύτερης κατηγορίας και δεν έλυσε ζητήματα ούτε για τους πολίτες στον Άγιο Νικόλαο.
Το ερώτημα που πλανάται είναι αναπόφευκτο: Θα ακολουθήσει και αυτή η μεταρρύθμιση το ίδιο μοντέλο; Θα δημιουργηθεί ένα μοναδικό «Κέντρο Δόμησης» για όλο το νομό; Αν ναι, πώς μπορεί αυτό να θεωρηθεί πρόοδος για τον μηχανικό από τη Σητεία ή τον ιδιώτη από την Ιεράπετρα, που για μια απλή υπόθεση θα πρέπει να διανύσει τεράστιες αποστάσεις; Η έννοια της «υπηρεσίας μιας στάσης» χάνει το νόημά της όταν αυτή η «στάση» βρίσκεται δύο ώρες μακριά από το σπίτι σου.
Ένα άλλο μεγάλο αγκάθι είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Οι υπάλληλοι των τοπικών πολεοδομιών διαθέτουν πολύτιμη γνώση των πολεοδομικών ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής. Η «οικειοθελής» μετακίνησή τους σε μια κεντρική υπηρεσία, ακόμα και με κίνητρα, δεν είναι καθόλου βέβαιη. Τι θα συμβεί αν έμπειροι μηχανικοί επιλέξουν να παραμείνουν στους δήμους τους, στο τμήμα πολεοδομικού σχεδιασμού που παραμένει στην τοπική αυτοδιοίκηση; Η γνώση και η εμπειρία τους θα χαθεί από τον τομέα των αδειοδοτήσεων, δημιουργώντας ένα κενό που δύσκολα θα αναπληρωθεί από μια απρόσωπη, κεντρική δομή.
Η έμφαση στην ψηφιοποίηση, αν και καλοδεχούμενη, παραβλέπει πως ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, ειδικά στις πιο απομακρυσμένες περιοχές, δεν έχει την ίδια ευκολία πρόσβασης ή εξοικείωσης με την τεχνολογία.
Η ανάγκη για αλλαγή παρουσιάζεται επιτακτική. Αλλά Πολεοδομία στο Κτηματολόγιο, μοιάζει ως σύντομο ανέκδοτο, όταν μιλάμε για ένα φορέα που δεν είναι δημόσιος, έχει προβλήματα κι έτσι όπως είναι. Είναι ξεκάθαρο πως η λύση δεν μπορεί να είναι μια ισοπεδωτική, οριζόντια εφαρμογή ενός κεντρικού μοντέλου που αγνοεί τις τοπικές πραγματικότητες και τις προηγούμενες αποτυχίες. Η κυβέρνηση οφείλει, κατά τον διάλογο που υπόσχεται με την τοπική αυτοδιοίκηση, να ακούσει με προσοχή τις ανησυχίες του Λασιθίου.
Τώρα αναμένουμε να δούμε τα θεσμικά όργανα του τεχνικού κόσμου για να κατανοήσουμε πως θα λειτουργήσουν απέναντι στο διάλογο που ανοίγει. Η επιτυχία της μεταρρύθμισης στον τόπο μας θα κριθεί από την ικανότητά της να δημιουργήσει ευέλικτες δομές που θα υπηρετούν πραγματικά τον πολίτη, αντί να τον αναγκάζουν να περιφέρεται στους δρόμους του νομού αναζητώντας το αυτονόητο.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ
Πηγή : Ανατολή
