Έκδηλη ανησυχία έχει πυροδοτήσει στην Ιεράπετρα η πρόσφατη απόφαση της τοπικής Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ) να αναστείλει την έκδοση βεβαιώσεων όρων δόμησης για οικόπεδα εκτός σχεδίου άνω των τεσσάρων στρεμμάτων, τα οποία δεν διαθέτουν πρόσωπο σε αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο.
Η απόφαση, που έρχεται ως απόρροια ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, μπλοκάρει επ’ αόριστον αγοραπωλησίες, επενδυτικά σχέδια και οικοδομικές δραστηριότητες, αφήνοντας σε νομικό κενό εκατοντάδες ιδιοκτήτες και επαγγελματίες, την ώρα που όμοροι δήμοι, όπως ο Δήμος Αγίου Νικολάου και του Ηρακλείου συνεχίζουν κανονικά τις εγκρίσεις, δημιουργώντας μια σαφή συνθήκη ανισότητας στην αγορά ακινήτων της Κρήτης.
Το ζήτημα, αν και φαινομενικά αιφνιδιαστικό, έχει βαθιές ρίζες στην πολύπλοκη πολεοδομική νομοθεσία και σε μια απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) το 2023. Όπως εξήγησε μιλώντας στο Ράδιο Λασίθι ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελευθέρων Επαγγελματιών Μηχανικών Ιεράπετρας (ΕΣΕΕΜΙ), Μάνος Λουτσέτης, η απόφαση του ΣτΕ έκρινε ότι όλα τα εκτός σχεδίου ακίνητα, για να είναι οικοδομήσιμα, πρέπει υποχρεωτικά να έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο.
Η γνωμοδότηση αυτή ήρθε σε ευθεία αντίθεση με την πρακτική δεκαετιών, που βασιζόταν σε τροποποίηση του 2003 στο Προεδρικό Διάταγμα του 1985. Η νομοθεσία επέτρεπε, κατά παρέκκλιση, τη δόμηση σε γήπεδα άνω των τεσσάρων στρεμμάτων χωρίς να θέτει ρητά την προϋπόθεση του προσώπου σε δρόμο. «Ήρθε λοιπόν η γνωμοδότηση αυτή του ΣτΕ το 2023, με την οποία επί της ουσίας αποφαίνεται και με βάση τις συνταγματικές διατάξεις ότι όλα τα ακίνητα θα πρέπει να έχουν πρόσωπο στην εκτός σχεδίου δόμηση σε κοινόχρηστο χώρο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Λουτσέτης.
Η απουσία σαφούς νομοθετικής ρύθμισης από το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά την απόφαση του ΣτΕ, οδήγησε τις πολεοδομίες της χώρας σε διαφορετικές ερμηνείες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο πολοεδομική υπηρεσία της Σητείας η οποία εξαρχής σταμάτησε την έκδοση σχετικών βεβαιώσεων κάτι που προκάλεσε έντονη διαμάχη εντός της δημοτικής αρχής.
Σε σχέση με την Ιεράπετρα η κατάσταση άλλαξε όταν, μετά από καταγγελία της ΥΔΟΜ Σητείας και ιδιώτη μηχανικού, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας διενήργησε δειγματοληπτικό έλεγχο σε περίπου 15 πολεοδομίες της Κρήτης και Δήμων νησιών του Αιγαίου μεταξύ των οποίων και της Ιεράπετρας.
Τα αποτελέσματα του ελέγχου, που κάλυπτε το διάστημα από τις αρχές του 2023 έως τα μέσα του 2024, ήταν αποκαλυπτικά. Όπως σημείωσε ο κ. Λουτσέτης, ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 70-80% των προεγκρίσεων που είχαν εκδοθεί, αφορούσαν ακίνητα που δεν πληρούσαν το κριτήριο του ΣτΕ, καθώς βρίσκονταν επί αγροτικών δρόμων που δεν έχουν χαρακτηριστεί επίσημα ως κοινόχρηστοι. «Δείτε στην περιοχή μας πόσους αγροτικούς δρόμους, πόσο μεγάλο αγροτικό δίκτυο έχουμε. Όλα λοιπόν τα ακίνητα που έχουν πρόσωπο σε αυτούς τους αγροτικούς δρόμους και έχουν επιφάνεια πάνω από τέσσερα στρέμματα, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΣτΕ, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αρτιότητας», τόνισε.
Η Αρχή Διαφάνειας, με δεσμευτικό έγγραφό της, έδωσε εντολή στις ελεγχόμενες ΥΔΟΜ να σταματήσουν άμεσα την έκδοση νέων αντίστοιχων πράξεων, αναμένοντας την αντίδραση του Υπουργείου εντός των επόμενων δύο-τριών μηνών, τόνισε ο κ. Λουτσέτης. Παράλληλα έχει υπάρξει δέσμευση πως σύντομα θα υπάρξει παρέμβαση που θα αναγνωρίζει τους υφιστάμενους αγροτικούς δρόμους της χώρας κάτι που όμως κανείς δεν ξέρει πόσο χρονικό διάστημα θα χρειαστεί ακόμα.
Ιδιοκτήτες που αγόρασαν τα προηγούμενα χρόνια ακίνητα ως άρτια και οικοδομήσιμα, τώρα βρίσκονται με «δεμένα χέρια». «Όλες οι δικαιοπραξίες που έγιναν από το 2023 και μετά, με αγορές οικοπέδων άρτιων και οικοδομήσιμων, πλέον θα μπλοκαριστούν όταν οι ιδιοκτήτες προσπαθήσουν να βγάλουν μια οικοδομική άδεια, θα μπλοκαριστούν», επισημαίνει ο κ. Λουτσέτης.
Ακόμη πιο περίπλοκη είναι η κατάσταση για όσους ήδη εξέδωσαν οικοδομικές άδειες και έχουν ξεκινήσει ή ολοκληρώσει τις κατασκευές. Αυτές οι διοικητικές πράξεις είναι πλέον νομικά ευάλωτες, με τους ιδιοκτήτες να βρίσκονται «έρμαια των περιστάσεων», όπως αναφέρει ο πρόεδρος των μηχανικών.
Πλέον οι μηχανικοί της Ιεράπετρας αδυνατούν να υπογράψουν τοπογραφικά διαγράμματα που να βεβαιώνουν την οικοδομησιμότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προχωρήσουν συμβόλαια.
Η παρούσα κατάσταση δεν δημιουργεί απλώς ένα τοπικό αδιέξοδο, αλλά μια επικίνδυνη ανισορροπία σε ολόκληρο τον νομό Λασιθίου. Το γεγονός ότι η ΥΔΟΜ Αγίου Νικολάου, μη έχοντας περιληφθεί στον έλεγχο της Αρχής Διαφάνειας, συνεχίζει να εκδίδει κανονικά οικοδομικές άδειες, ενώ οι ΥΔΟΜ Ιεράπετρας και Σητείας έχουν κατεβάσει ρολά, διαμορφώνει μια αγορά δύο ταχυτήτων.
Όσο καθυστερεί το Υπουργείο Υποδομών να αναλάβει τις ευθύνες του θα οξύνεται η κατάσταση που στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και τις αξίες των ακινήτων. Οι αξίες των οικοπέδων στην Ιεράπετρα και τη Σητεία υφίστανται άμεση καθίζηση λόγω της αμφισβητούμενης οικοδομησιμότητας, ενώ οι αντίστοιχες στον Άγιο Νικόλαο ενδέχεται να δουν τεχνητή άνοδο -μια αδικία, που πηγάζει από διοικητικές ασυνέχειες και όχι από πραγματικούς νόμους της αγοράς.
Εν Γνώσει των Φορέων και εν Αναμονή του Υπουργείου
Τόσο η τοπική αυτοδιοίκηση όσο και το Τεχνικό Επιμελητήριο είναι πλήρως ενήμερα για το αδιέξοδο. Όπως ανέφερε ο κ. Λουτσέτης, το θέμα έχει τεθεί επί τάπητος, με πρόσφατο παράδειγμα τη συνέντευξη τύπου του προέδρου του ΤΕΕ Κρήτης, στην οποία κλήθηκαν και παρέστησαν αιρετοί και υπηρεσιακοί παράγοντες. «Ενημέρωση υπάρχει προς την τοπική αυτοδιοίκηση. Τώρα, το τι ενέργειες κάνει ο καθένας, αυτό έγκειται στις προτεραιότητες που βάζει κάθε δημοτική αρχή», σημείωσε.
Από την πλευρά του, το αρμόδιο Υπουργείο, αν και έχει δεσμευτεί κατ’ επανάληψη για την επίλυση του χρονίζοντος ζητήματος της αναγνώρισης των αγροτικών δρόμων, παραμένει στις εξαγγελίες. «Πρόσφατα μάλιστα, σε κάποιο συνέδριο που είχαν στο Τεχνικό Επιμελητήριο στην Αθήνα, ακούσαμε πάλι τον Υπουργό να λέει ότι έχει ήδη προχωρήσει αυτή η διαδικασία και είναι στο στάδιο του ελέγχου. Αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει τίποτα», δήλωσε ο πρόεδρος των μηχανικών Ιεράπετρας. Η αγορά, οι ιδιοκτήτες και οι επαγγελματίες βρίσκονται πλέον σε αναγκαστική αναμονή, ελπίζοντας ότι η πίεση από την έκθεση της Αρχής Διαφάνειας θα υποχρεώσει επιτέλους το Υπουργείο να δράσει.
Πηγή : Ράδιο Λασίθι
