Γεωπάρκο Σητείας – Μια ατόφια Κρήτη μες στην Κρήτη

 

Χριστίνα Τσαμουρά

Food&Travel Editor

Αν αγαπάτε ταξίδια με εμπειρίες πρωτόγνωρες και αυθεντικές, ανθρώπους βαθιά φιλόξενους, ανεπηρέαστους από τις αλλοιώσεις και την κόπωση που επιφέρουν φαινόμενα υπερτουρισμού, και γεύσεις που αγγίζουν τον πυρήνα της μεσογειακής διατροφής, βάλτε στο πρόγραμμα τη Σητεία και το Γεωπάρκο της στην Ανατολική Κρήτη και θα μας θυμηθείτε!

Μάραθα, φασκόμηλα και λογής λογής φρύγανα σε ξεμυαλίζουν με τις μυρωδιές τους καθώς ανακαλύπτεις την πλούσια γεωκληρονομιά της Σητείας

Ανακαλύπτοντας το Γεωπάρκο της Σητείας

Αναρωτιέστε τι είναι το σητειακό Γεωπάρκο; Πρόκειται για «ζωντανό μνημείο» γεωλογικής κληρονομιάς πραγματικά αμύθητης αξίας ενταγμένο στο Δίκτυο των Ευρωπαϊκών και Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO από το Νοέμβριο του 2015. Μη σας παραπλανήσει το δεύτερο συνθετικό της λέξης «πάρκο». Δεν θα αντικρίσετε μια έκταση κλειστή, περιφραγμένη, με είσοδο - έξοδο και αξιοθέατα προς πώληση. Αντιθέτως θα περιπλανηθείτε σε μια ελεύθερη και ορθάνοιχτη περιοχή (με νοητά μόνο όρια), που αυτή τη στιγμή απλώνεται σε 517 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και θα γνωρίσετε περιβάλλον, μνημεία, ανθρώπους και γεύσεις που κάνουν το ταξίδι πραγματικά συναρπαστικό.

Ερείπια πυργόσπιτου στο μεσαιωνικό οικισμό της Βόιλας

Μια Κρήτη προστατευμένη και αυθεντική

Στο Γεωπάρκο της Σητείας φωλιάζει μια Κρήτη ατόφια που έχει προστατεύσει σε μεγάλο βαθμό τη φυσιογνωμία της, τη φύση της, τα χωριά της, την καθημερινότητά της και τη ζωή των ανθρώπων της από τις συνέπειες του υπερτουρισμού και της αλόγιστης οικοδόμησης ξενοδοχειακών και ψυχαγωγικών ζωνών. Ενδεικτικό της ελάχιστης επέμβασης στους θησαυρούς «της γης του Ερωτόκριτου» είναι το γεγονός ότι παρά τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό σπηλαίων (πάνω από 500) που εντοπίζονται στην περιοχή, είναι ίσως η μοναδική στην Ελλάδα που δεν έχει κανένα σπήλαιο οργανωμένο.

Τμήμα του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 περνάει μέσα από το Γεωπάρκο και συναντιέται με κομμάτι μινωικού μονοπατιού

Κέντρο Ενημέρωσης και Σύμφωνο Ποιότητας Γεωπάρκου Σητείας

Στη Σητεία μπορεί κανείς να απολαύσει από τις πιο ήσυχες και χαλαρές στιγμές μέχρι τις πλέον περιπετειώδεις διακοπές και να χαρεί όλα τα καλά του γεωτουρισμού -από πεζοπορία σε συγκλονιστικά μονοπάτια και βουτιές σε παραλίες μοναδικής ομορφιάς, μέχρι windsurfing σε παγκόσμιας φήμης σερφότοπους, αναρριχήσεις σε βράχους και εξερευνήσεις σπηλαίων και φαραγγιών. Εμπειρίες έντονων συγκινήσεων, που γίνονται ακόμη πιο ισχυρές καθώς συνοδεύονται από την αυθόρμητη και τόσο ζεστή φιλοξενία των ντόπιων σε κάθε ορεινό χωριό. Στο Κέντρο Ενημέρωσης του Γεωπάρκου (εντοπίζεται εύκολα στην κεντρική πλατεία της πόλης), οι επισκέπτες μαθαίνουν λεπτομέρειες για τους γεώτοπους, τις γεωδιαδρομές και τις άλλες δραστηριότητες του πάρκου, ώστε να οργανώσουν ένα αξέχαστο ταξίδι στα μέτρα τους με τη βοήθεια των ανθρώπων του Γεωπάρκου, αλλά και των συνεργαζόμενων επαγγελματιών. Τουλάχιστον 50 επαγγελματίες διατηρούν το σύμφωνο ποιότητας του Γεωπάρκου μεταξύ των οποίων ιδιοκτήτες καταλυμάτων, εστιατορίων, καταστημάτων τροφίμων, παραγωγοί κρασιών, ελαιολάδου, μελιού, αλλά και τουριστικά γραφεία που δραστηριοποιούνται σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις πατώντας εδώ.

Η μεγάλη οθωμανική κρήνη στη Βόιλα με το μοναδικό της διάκοσμο φιλοξενούσε και επιγραφή που δυστυχώς έχει εσκεμμένα σβηστεί.

Όλη η Σητεία ...ένα γεωπάρκο

«Σχεδόν το 80% του δήμου Σητείας βρίσκεται εντός των ορίων του πάρκου και έχουμε νέα αιτήματα από όμορες κοινότητες να ενταχθούν σε αυτό», λέει ο Βαγγέλης Περάκης, συντονιστής του Γεωπάρκου Σητείας, υπογραμμίζοντας την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας προς το πάρκο και το μεγάλο δίκτυο εθελοντών που το αγκαλιάζουν. Ο ίδιος εξηγεί ότι σχεδόν ολόκληρη η Σητεία πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης, καθώς διαθέτει τα εξαιρετικά γεωλογικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται, αλλά λόγοι ανεξάρτητοι από αυτά δεν είχαν επιτρέψει μέχρι τώρα να υποβληθούν σχετικά αιτήματα.   

Ο Βαγγέλης Περάκης, συντονιστής του Γεωπάρκου Σητείας, μπροστά σε παλιό ασβεστοκάμινο στο μονοπάτι για την Άνω Ζάκρο

Οι δρόμοι και οι ιστορίες του νερού στο Γεωπάρκο

Το ethnos.gr βρέθηκε στο Γεωπάρκο της Σητείας ως μέλος ευρύτερης δημοσιογραφικής αποστολής, που επισκέφτηκε τον τόπο. Η επίσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης με τίτλο: «Υδάτινοι δρόμοι & Ιστορίες στο Ε4 και στα Γεωπάρκα της Ανατολικής Μεσογείου» με Ακρωνύμιο «Waterways» που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου, του Προγράμματος Συνεργασίας INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020. Περιπλανηθήκαμε σε πανέμορφες off-road διαδρομές και βαδίσαμε στο μονοπάτι Ε4 παράλληλα με τους δρόμους του νέρου, βιώνοντας τις ιστορίες που αφηγείται. Ιστορίες συνυφασμένες με τη μεγάλη ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς όπως παντού έτσι κι εδώ βλέπει κανείς πώς όπου βρήκε διέξοδο το νερό γεννήθηκε μια κρήνη, μια βρύση, μια κοινότητα, ένα χωριό, η πολή.

Η πλατεία της Δάφνης μας καλοδέχτηκε. Δεν υπάρχει Γεωπάρκο χωρίς τον ανθρώπινο στοιχείο.

Ανήμερα του Αϊ-Γιάννη του Ριγολόγου, στη Δάφνη ετοιμάζονταν για το πανηγύρι

Διασχίζοντας τη σητειακή ενδοχώρα και τμήμα του μονοπατιού Ε4

Χάρις το πρόγραμμα αυτό, που βαίνει στη λήξη του, και με τη βοήθεια μιας εξαιρετικής ομάδας ακούραστων ντόπιων (ανθρώπων του Γεωπάρκου και του Δήμου Σητείας, μεταξύ των οποίων ο Βαγγέλης Περάκης, η Ελευθερία Κουμεντάκη, η Δέσποινα Κοϊνάκη, η Δήμητρα Φέκα, ο Παύλος Καπετανάκης), με περίσσεια αγάπη για τον τόπο τους, ανακαλύψαμε ανάμεσα σε άλλα τη Δάφνη, το Χανδρά, τη Βόιλα, τη Συκιά, τα Σκαλιά, την πηγή της Άνω Ζάκρου (μια από τις πλέον εντυπωσιακές σε χωρητικότητα φυσική πηγή που τρέχει πάντα ακόμη και σε περιόδους ξηρασίας) και ένα μαγευτικό φυσικό περιβάλλον αναλλοίωτο στους αιώνες. Αντικρίσαμε πετροποιημένο αλάτι και άλλα εντυπωσιακά πετρώματα εκατομμυρίων χρόνων από την εποχή που χωρίζονταν οι ήπειροι και γεννιόταν η Μεσόγειος. Διασχίσαμε τη σητειακή ενδοχώρα άγρια, βραχώδη και επιβλητική, που μοσχοβολά μάραθα και φασκόμηλα και κάθε λογής φρύγανα, κολυμπήσαμε σε χρυσές αμμουδιές και ήσυχους ορμίσκους, βαδίσαμε σε μονοπάτια που περπατιούνται από τα μινωικά χρόνια, δροσιστήκαμε σε περίτεχνες οθωμανικές κρήνες και ξαποστάσαμε σε σκιερές, κρυστάλλινες πηγές, χαϊδέψαμε νεογέννητα κατσικάκια, συναντήσαμε μοναχικά μελίσσια, επισκεφτήκαμε αρχαία ανάκτορα και ερειπωμένα πυργόσπιτα, θαυμάσαμε δίκλιτους ναούς και υποκλιθήκαμε σε συγκλονιστικά μνημεία του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ελαιόλαδο και φρέσκα φασολάκια, χοχλιοί, σταφυλινάσταχα, πίτες νεράτες στο τηγάνι... Η κρητική κουζίνα αγγίζει τον πυρήνα της μεσογειακής

Μετά την επίσκεψη στο Μινωικό Ανάκτορο στην Κάτω Ζάκρο έρχεται η αναζωγονητική βουτιά στην υπέροχη παραλία της

Μόλις βγήκαν τα ξεροτήγανα στο Γυναικείο Συνεταιρισμό Ζάκρου

Μα πάνω απ' όλα ανταμώσαμε ανθρώπους. Απ' όπου κι αν περάσαμε, μας καλοδέχτηκαν με χαμόγελα, κεράσματα και ρακές. Και με όλα τα καλά της παραδοσιακής κουζίνας της Κρήτης και δη της Ανατολικής (τι ξυλάγγουρα και βολβοί και σταφυλινάσταχα, τι αλατσολιές και οφτές πατάτες και χοχλιοί, τι νεράτες τηγανόπιτες, τι ανεβατά και καλτσούνια και ξεροτήγανα, τι κρεατικά και μαγειρευτά) μιας κουζίνας που φλερτάρει τον μυρήνα της μεσογειακής διατροφής. Αλλά αυτά είναι θέμα ξεχωριστού άρθρου, που έρχεται σύντομα.

Info

Στη Σητεία

Μείναμε: Στα βολικά καταλύματα της Δήμητρας Γαλετάκη και δοκιμάσαμε τα απίθανα τυροπιτάκια της στην όμορφη αυλή

Γευτήκαμε: Τις θεϊκές νεράτες με ξινή μυζήθρα (σα σφακιανόπιτες) στο Kafe Cafe της απίθανης Διαμάντης Δασκαλάκη 

Δοκιμάσαμε: Τα φανταστικά ντολαμαδάκια, τους ανθούς και εν γένει την εξαιρετική κουζίνα του ρακάδικου Οινωδείον (του Δημήτρη Γαρεφαλάκη), καθώς και τις κρητικές λιχουδιές του Sitia Beach (του Μάνου Σφακιωτάκη) που ετοίμασε η μαγείρισσα Άννα Βαρδάκη

Ψωνίσαμε: Ολόφρεσκους ξηρούς καρπούς από τον υπέροχο Αγαπητό στο καφεκοπτείο Αρετάκης και τοπικά προϊόντα με το σήμα ποιότητας του Γεωπάρκου, όπως μέλι και ελαιόλαδο Σητεία της οικογένειας Σαβιδάκη, στην Κυψέλη.

Ολόφρεσκους ξηρούς καρπούς έχει ο Αγαπητός στο καφεκοπτείο Αρετάκης και τοπικά προϊόντα με το σήμα ποιότητας του Γεωπάρκου η Κυψέλη

Στη Ζάκρο

Φάγαμε: Την πιο ωραία ομελέτα με χωριάτικα αυγά και χονδροκομμένες τηγανητές πατάτες στον «Πόντιο» και κεραστήκαμε εκπληκτικά παραδοσιακά καλτσούνια, ξεροτήγανα και σταφιδωτά από τον καταπληκτικό Συνεταιρισμό Γυναικών της Ζάκρου «Μελίων» για τα καλτσούνια, τα ξεροτήγανα, τα σταφιδωτά

Στη Συκιά

Φάγαμε: Εξαιρετική κοκκινιστή αίγα με σιουφιχτά, αντικριστό και άπαιχτη χοιρινή μπριζόλα καπνισμένη με φασκόμηλο και θυμάρι στο «Ρακί Μεζέ»

 Πηγή : ethnos.gr