Υψηλοί δακοπληθυσμοί απειλούν σοβαρά την ελαιοπαραγωγή

 Γράφει ο Νικ. Μιχελάκης*

Σε μια χρονιά κατά την οποία η ελαιοπαραγωγή των Μεσογειακών χωρών πλήττεται σοβαρά από παρατεταμένη ξηρασία και κύματα έντονων καυσώνων, με πολύ πιθανή την σημαντική μείωσή της, η πλούσια ελαιοπαραγωγή της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Κρήτης, που μέχρι σήμερα αποτελούσε εξαίρεση, άρχισε να κινδυνεύει σοβαρά από τον μόνιμο εχθρό της, τον Δάκο!

Οι πρόσφατες εξάρσεις δακοσυλλήψεων, που διαπιστώθηκαν σε σχεδόν όλες τις περιοχές της Κρήτης, σύμφωνα με παρατηρήσεις παραγωγών αλλά και ανακοινώσεις των ΔΑΟΚ και Συν/σμων, προκάλεσαν, ως ήταν φυσικό, σοβαρούς προβληματισμούς στους ελαιοπαραγωγούς για την παραπέρα εξέλιξη της παραγωγής. Ζήτησαν έτσι την συνδρομή του ΣΕΔΗΚ και όλων όσων μπορούν να συμβάλουν στην διάσωση της .

Ο ΣΕΔΗΚ, στα πλαίσια αυτά, ζήτησε τις απόψεις της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Φυτοπροστασίας Ελιάς (ΕΣΕΦΕ) που έχει από καιρό συγκροτήσει, η οποία συνεδρίασε την 22-7-2022 με τηλεδιάσκεψη στην οποία συμμετείχαν τα μέλη της :

-Οικονομόπουλος Αριστείδης, Δρ. Γεωπόνος, Ομότιμος Καθ. Βιολογίας Παν. Κρήτης,

-Ρεμπουλάκης Πολυχρόνης, Δρ. Βιολόγος – Οικολόγος, Επικεφαλής Εντομολόγος     Βιοασφάλειας και Ασφάλειας Τροφίμων της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας,

-Μπουρνάκας Βασίλειος, Συντ. Γεωπόνος, Συγγραφέας βιβλίου «Δολωματική Δακοκτονία»

-Μιχελάκης Νίκος, Δρ. Γεωπόνος, Πρ. Δ/ντης Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων, Επιστ. Σύμβουλος     του ΣΕΔΗΚ.

Ο ΣΕΔΗΚ, με βάση όσα η Επιτροπή αυτή, μετά την συνεδρίαση της, διατύπωσε, αλλά και όσα έχουν επισημανθεί με το αρ.πρ.21/ 15-6-22 σχετικό υπόμνημά του , υπέβαλε το νέο υπόμνημα αρ. πρ. 25/25-7-2022, προς την Περιφέρεια και το ΥπΑΑΤ, το οποίο κοινοποίησε και στους Βουλευτές, τους Δήμους, τα Ιδρύματα Έρευνας και Ελαιουργικούς Συν/σμους.

Τα κυριότερα σημεία του υπομνήματος αυτού έχουν ως εξής:  

     ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

1. Η εμφάνιση υψηλών δακοπληθυσμών, στο 3^ο δεκαήμερο του Ιουλίου αλλά και περιορισμένων, ευτυχώς, δακοπροσβολών σε διάφορες περιοχές, μετά την διενέργεια της 1^ης γενικής διαβροχής, οπωσδήποτε είναι ανησυχητική και εάν δεν ελεγχθεί άμεσα εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για σημαντικές δακοπροσβολές.

2. Η προέλευση των δακοπληθυσμών μπορεί να αποδοθεί σε πιθανή παράταση των εξόδων της διαχειμάζουσας γενεάς, αλλά και σε άτομα που προήλθαν από δακοπροσβολές νέας φετινής γενιάς, οι οποίες, άγνωστο γιατί, δεν επισημάνθηκαν με τις διενεργούμενες δειγματοληψίες.

3. Η εφαρμογή της 1^ης γενικής διαβροχής στην Κρήτη, εκτός από την Χερσόνησο Ηρακλείου, όπου άρχισε 7 Ιουνίου, σχετικά έγκαιρα, στις άλλες περιοχές άρχισε αργότερα και μετά και από σχετικές διακοπές, ολοκληρώθηκε περί τα τέλη Ιουνίου. Βασικές αιτίες της καθυστέρησης, σύμφωνα με ανακοινώσεις ΔΑΟΚ, ήταν οι υψηλές θερμοκρασίες, οι άνεμοι αλλά και οι αργίες.

4. Η πιθανή έλευση ημερών με πολύ υψηλές θερμοκρασίες (καύσωνες) μπορεί, οπωσδήποτε, να καθηλώσει την κινητικότητα και ζωτικότητα του Δάκου. Δεν πρέπει όμως να αποτελέσει αιτία εφησυχασμού.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Η πρώτη γενική διαβροχή στους δολωματικούς ψεκασμούς πρέπει να έχει ολοκληρωθεί (όχι να αρχίζει), ανεξαρτήτως ύπαρξης ενδείξεων δακοπαγίδων, πριν ο ελαιόκαρπος καταστεί δεκτικός για προσβολή (πήξη του πυρήνα, ή βάρος 1-2 γρ.) και αν χρειαστεί, πρέπει να επαναλαμβάνεται άμεσα. Αναβολή για λόγους τεχνικούς, κλιματικούς ή οικονομικούς διακυβεύει την αποτελεσματικότητα.

2. Οι υψηλές δακοσυλλήψεις πρέπει να ελεγχθούν με δεύτερη αποτελεσματική γενική διαβροχή ενώ οι δακοπροσβολές πρέπει να επισημανθούν και να καθηλωθούν άμεσα με ψεκασμούς κάλυψης με διασυστηματικά φάρμακα από τις υπηρεσίες δακοκτονίας.

3. Η ύπαρξη, σε επίπεδο Περιφέρειας, ενός συντονιστικού οργάνου με συμμετοχή έμπειρων επιστημόνων και εκπροσώπων των παραγωγών, το οποίο θα καθορίζει τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για κρίσιμα σημεία της εφαρμογής της μεθόδου, είναι απαραίτητη.

4. Οι νόμιμες ή παράτυπες εξαιρέσεις ελαιώνων από τους δολωματικούς (βιολογικοί, μειωμένης καρποφορίας, περιφραγμένοι, δύσβατοι κ.α.) πρέπει να περιοριστούν δραστικά γιατί ακυρώνουν την έννοια των «γενικών διαβροχών».

5. Η εφαρμογή ψεκασμών σε ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες, μπορεί να αντιμετωπιστεί με εκτέλεση τους κατά τις πολύ πρωινές ώρες οπότε οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, όπως γινόταν και παλαιοτέρα ακόμη και κατά τους αεροψεκασμούς.

6. Η εφαρμογή δολωματικών ψεκασμών με εκτόξευση του ψεκαστικού υγρού από μεγάλες αποστάσεις πρέπει να αποφευχθεί, γιατί μειώνει την αποτελεσματικότητα αλλά και διότι μπορεί να συντελέσει σε υπολείμματα στο ελαιόλαδο.

7. Η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και η ανάπτυξη ανθεκτικότητας του Δάκου πρέπει να τεκμηριώνονται με συγκεκριμένες έγκυρες δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες. Οι ερευνητικές εργασίες που χρηματοδοτεί το ΥπΑΑΤ πρέπει να δημοσιεύονται.

8. Η αναβολή εκτέλεσης ψεκασμών κατά τις αργίες μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί με καταβολή των επιπλέον νόμιμων αμοιβών στο απασχολούμενο προσωπικό (Τομεάρχες, ψεκαστές κλπ).

==========

*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr)