Στείρες συσκέψεις για την επίλυση του προβλήματος
Στις 20 Ιουνίου τού 1996, σ’ αυτή την εφημερίδα, είχα δημοσιεύσει άρθρο με τον ίδιο ακριβώς τίτλο, που σημαίνει ότι από το 1994 που έγινε στη Σητεία της Κρήτης η διεθνής διημερίδα για τη διαχείριση των αποβλήτων, δεν υπήρξε τίποτα το νεώτερο για κάποια αποδεκτή μέθοδο για το υφιστάμενο πρόβλημα.
Αυτό πού έχει ιδιαίτερη σημασία από τα αποτελέσματα της διημερίδας, είναι η πρόταση ευχής «οι μελέτες να χρησιμοποιηθούν ως δεδομένα, όχι κάποια συγκεκριμένη μέθοδο, αλλά τα χαρακτηριστικά της περιοχής να αποτελούν τα κριτήρια για την επιλογή της μεθόδου».
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Σχολή Περιβάλλοντος) αποφαίνεται «ότι είναι λάθος να εντάσσεται το πρόβλημα σε ευρύτερα ευρωπαϊκά ή ελληνικά προγράμματα», για τους παρακάτω λόγους:
Οι θέσεις τού ΥΠΕΧΩΔΕ απέχουν απ’ την πραγματική περιβαλλοντική προσέγγιση για τους δείκτες ΒΟD5, BOD ολική, pΗ και άλλους, διότι τα ρυπαντικά τους φορτία υπολογίστηκαν στο εργαστήριο και απέχουν από τις πραγματικές τιμές που σημειώνονται κατά την απόρριψη στους αποδέκτες.
Για παράδειγμα, μετρήσεις στο χείμαρρο Μονερίου**, με ωριαία υδροπαροχή από Δεκέμβριο έως Απρίλιο 750 - 800 κ.μ., έδωσαν τιμές BOD5 440 - 480 mg/l και BOD oλικ. 800- 900mg/l, που είναι πολύ χαμηλότερες των εργαστηριακών τιμών BOD5 22.000 - 24.000 και BOD ολικό 40.000 - 45.000 mg/l.
Αν εκτιμηθεί ότι και τα 70 περίπου ελαιουργεία της Λέσβου απορρίπτουν τα απόβλητά τους σε μεγάλους χειμάρρους που απορρέουν ακριβώς τότε που λειτουργούν τα ελαιουργεία, όλα τα απόβλητα αραιώνονται στις τιμές που προαναφέρθηκαν, που θεωρούνται αποδεκτές για οποιονδήποτε υγρό αποδέκτη και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και για την υδρολίπανση φυτειών στο έδαφος.
Οι τιμές αυτές ισχύουν από τις αρχές του 20ού αιώνα, που άρχισε η εκμηχάνιση των ελαιουργείων με ατμομηχανές και αργότερα με ντιζελοκινητήρες και υδραυλικά πιεστήρια.
Από πλευράς φυτοτοξικότητας των αποβλήτων, αραιωμένων με το νερό των χειμάρρων, δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα αρνητικές επιπτώσεις στην παραποτάμια χλωρίδα, ούτε και στους φυτικούς και ζωικούς θαλάσσιους οργανισμούς, αλλά αντίθετα ευρωστία ανάπτυξης στην πρώτη περίπτωση και αποδεκτός ευτροφισμός των θαλάσσιων φυτικών και ζωικών οργανισμών. Σε ελαιουργεία, μακριά από υγρό αποδέκτη, μοναδική λύση είναι οι δεξαμενές εξάτμισης.
Είναι λάθος σε συναντήσεις εμπλεκόμενων φορέων σε τέτοια περιβαλλοντικά προβλήματα να μη προσκαλείται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ειδικά η Σχολή Περιβάλλοντος, που πολύ συχνά πραγματοποιεί δειγματοληψίες για τον έλεγχο της ποιότητας του νερού θάλασσας και ποταμών που απορρέουν προς αυτή.
Ύστερα από όσα εκτέθηκαν παραπάνω, θα παραθέσουμε τις ευχές που διατυπώθηκαν σε διημερίδα στη Σητεία Κρήτης το 1994, όπως:
- Είναι αδύνατο να υπάρξει ενιαία και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος για τα 4.000 ελαιουργεία της χώρας.
- Για οποιαδήποτε μελέτη, προέχει η προστασία των ελαιοπαραγωγών από κάθε είδους πιέσεις, για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
- Διαμόρφωση σχεδίου διαχείρισης το οποίο να λαμβάνει υπόψη του τις ιδιομορφίες κάθε περιοχής.
- Η πίεση που δέχονται οι παραγωγοί από την Πολιτεία με μηνύσεις και κλείσιμο των ελαιουργείων, δεν επιλύει το πρόβλημα των αποβλήτων.
- Καλύτερη λύση θεωρείται η εφικτή από τα ελαιουργεία και αποδεκτή από το περιβάλλον.
- Η διαμόρφωση σχεδίου διαχείρισης πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιομορφίες κάθε περιοχής, όπως τη γεωγραφική και τοπογραφική θέση κάθε ελαιουργείου, τη δυναμικότητα παραγωγής τους, την ύπαρξη και χρήση καλής ποιότητας και μεγάλης ποσότητας νερού και προπαντός τη διασφάλιση αποδέκτη απόρριψης, χωρίς αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αποβλήτων του.
Όσον αφορά στη διαχείριση των αποβλήτων στις άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες όπως στην Ισπανία, με αντικατάσταση των τριφασικών ελαιουργείων με διφασικά σε ποσοστό 100%, φαίνεται τα προβλήματα να έχουν πολλαπλασιαστεί εξ αιτίας της δυσκολίας εκμετάλλευσης του μείγματος ελαιοπυρήνας-λιοζουμιών, με υγρασία περίπου 60%, που στην προσπάθεια φυγοκέντρησής τους παρέλαβαν κάποια ποσότητα ελαιολάδου που το ονόμασαν repaso, νοθεύοντας με αυτό παρθένα ελαιόλαδα, αλλά απεκαλύφθησαν.
Τελικά, για τα όποια απόβλητά τους χρησιμοποιούν δεξαμενές εξάτμισης, όπως στην Κρήτη, αλλά και αυτές έχουν τα περιβαλλοντικά τους προβλήματα.
Έκπληξη πρέπει να θεωρηθεί η Ιταλία, όπου με το Νόμο 5744/1966 τα απόβλητα ελαιουργείων επιστρέφουν στους ελαιώνες ως λιπαντικά υλικά κατά 95%. Εδώ, βέβαια, δε γνωρίζουμε εάν και πόσο το Ιταλικό Κράτος υποβοηθά οικονομικά τους ελαιοπαραγωγούς για την υλοποίηση της μεθόδου, για την εφαρμογή τους και από μας.
Για την ιδιομορφία της Λέσβου ως προς το πρόβλημα των αποβλήτων προκύπτει το συμπέρασμα ότι η λύση του προβλήματος προέρχεται από την ορθή χωροταξική εγκατάσταση των ελαιουργείων σε παραχειμάρριες θέσεις για την απόρριψη των αποβλήτων τους στους εγγύς χειμάρρους, που κατά σύμπτωση συλλειτουργούν εποχικά με τις εργασίες των ελαιουργείων και επιτυγχάνουν την αραίωσή τους στις αποδεκτές περιβαλλοντικά τιμές.
Έτσι, μοναδική περιβαλλοντική όχληση θεωρείται η θολερότητα της θάλασσας σε μικρή απόσταση από την ακτή, που εξαφανίζεται σε 3 - 4 ημέρες, με το κλείσιμο των ελαιουργείων τους μήνες Μάρτιο - Απρίλιο.
Πηγή : emprosnet.gr
